“Metal Yorgunları" ve Muhalefet

Metal yorgunluğu:

24 Haziran 2018 “erken seçim” kararını alan Recep Tayyip Erdoğan;

-15 Mart 2009’da erken seçim istemek, “vatan hainliğidir”…

-8 Ocak 2010’da; “Dünyanın gelişmiş ülkelerinde erken seçim diye bir mantık, bir anlayış yoktur. Bu geri kalmışlığın alametidir”…

-29 Ekim 2017’de “Neyin erken seçimini istiyorsun ya? Daktilolar başbakanlığın önünde fırlatılmıyor ki böyle bir durum yok. O bunların geçmişinde vardı. Herkes aç susuz öyle bir noktaya gelmişti.” demiş...

-Ve Kasım 2017’de de AKP iktidarını, “metal yorgunu” ilan etmişti.

Sn. Erdoğan, tüm bu sözlerini unutmuş olacak ki, seçime bir buçuk yıl kala “erken seçim” kararı almak zorunda kaldı. (Aslında bu ilan, metal yorgunluğunun tüm kılcal damarlara kadar yayıldığının bir göstergesi idi.). 

Çünkü çıkar düzenini sürdürmek için yaratmış olduğu korku iklimi, artık ne içerideki çok büyük sosyal ve ekonomik sorunlara, ne de dış dünyadaki yalnızlığımıza çare  olamıyordu. 

Oysa daha önceleri bu gidişin felaket olduğunu söyleyen pek çok kişi ve kurum olmuştu. Onları dinlemedikleri gibi OHAL, KHK ve güvenlikçi anlayışlarla, yandaş medya ile oluşturulan algılar desteğinde operasyonlar başlattılar. 

Yüzbinleri gerekçesiz, sorgusuz, sualsiz olarak işsiz bıraktılar, tutukladılar... Bunlarla da yetinmeyip hem içeride, hem dışarıda kimi zaman “harekât”, kimi zaman “savaş” dedikleri uygulamalarla ülke kaynaklarını militarist amaçlarla heba ettiler. Kuvvetler ayrılığını, demokrasiyi, düşünce özgürlüğünü, laikliği, çağdaş eğitimi ve ayrıştırarak toplumsal bütünlüğü bitirdiler. 

Böylece, halkımıza büyük acılar yaşatıp, kayıplara, ölümlere neden oldular. 

Tüm bunların nedeni de; olup bitenleri gizlemek, uyuyanları uyandırmamak, böylece; iktidarlarını uzun ömürlü kılmak idi. O da olmadı, başaramadılar ve erken seçim dediler...

Ülkenin her zerresine sinmiş olan bir yorgunluk ve çürümüşlük var. Artık tek adam iktidarı da, muhalefet de, yani herkes bundan kurtulmak istiyor.

Ama bu ölümcül hastalıktan kurtulmak isteyenlerin; anlayış, amaç ve yöntemleri çok farklı:

Kimileri (ki bunlar, şimdiki iktidar ve onun himayesine girenler) bazı ufak faktör ve aktörleri değiştirerek, ufak tefek onarım ile tedavilerde bulunarak, yeni yeni algılar oluşturarak… Özetle hile ve hamaset yaparak ömürlerini uzatmak istiyorlar.  

Kimileri (ki bunlar, mevcut iktidarın ötelediği, itelediği ve saflarına katamadıkları) de parça parça olmuş durumda. Tek adam rejimine karşı durur gibi olsalar da, kendilerine kurtarıcı olarak bula, bula bir GÜL bulmuşlar. O Gül ki; bu iktidarın yol arkadaşı olarak beraber yürümüş, sorumlu makamda iken iktidarın tüm adaletsizlik ve hukuksuzluklarına onay vermiş birisi...

Neymiş efendim olanlara alkış tutmamış, sadece susmuş… Bundandır ki aynı öğreti ve aynı amaçlara sahip olan Gül’ün kurtarıcılığına talip olmuşlar…

Oysa destek isteyip oylarını talep edecekleri kişi/grup o kadar çok ki, bazılarını hatırlatayım bari:

• Büyük acılar yaşayan Kürtler ve ötekileştirilmek istenen HDP, 
• Diyanetin Sünni hışmına uğramış Aleviler,
• Deresi, ormanı, madeni, fabrikaları peşkeş çekilmişler,
• İşçiler, memurlar, işsizler, köylüler akademisyenler, gazeteciler...
• Ortaçağ eğitimine mecbur edilmiş öğrenciler, öğretmenler, veliler…
• Kadınlar…
• Çocuklarını arayan, çevreci ve başka çocuklar ölmesin diyen anneler,
• Son dört yılda iflas etmiş 430.275 esnaf, sefalet içindeki emekliler... 
• Hapishanelerdeki seçilmişler, gazeteciler ve 65 bin öğrenci... 
• Köle gibi taşerona teslim edilmiş emekçiler... 
• ... 

Özetle yurdumuzda, haksız, hukuksuz, adaletsiz olarak; özgürlüğü ve mesleği alınarak, çocukları ile birlikte açlığa mahkûm edilen milyonlar var.

Ey muhalefet!... Siz bu mağdur milyonların kapılarına gidip, onları anladığınızı, çareler bulacağınızı söylemek yerine, neden tutturmuş tüm bu yaşananlara susarak onay veren dikensiz ve suskun bir GÜL(!)'den çare bekliyosunuz?

Ey muhalefet!... Yaşanan tüm olumsuzlukların nedeni olan tek adam, hazır, kendilerini metal yorgunu ilan etmişken, ayrıca toplumsal ve ekonomik kriz nedeniyle erken seçime gitmek zorunda kalmışken... Neden bu şansı kullanmıyorsunuz?

Ey muhalefet!... Neden, egonuz ve grupçu anlayışınızın sizi attığı girdaptan çıkıp, halk ile kucaklaşma yollarını aramıyorsunuz?

Ey muhalefet!... Bakanız, AKP ve MHP çıkar birliğini kurmuş. Peki, Siz neden, tüm paydaşlarla güç birliği yaparak; hak, hukuk, adalet, demokrasi ve insanca yaşamanın önündeki engelleri yok etmeye çalışmıyorsunuz?

Ey muhalefet!... Halkımızın; "tek adam rejimi"nden kurtulmak için, başka bir "tek adam"a değil, tüm toplumu kucaklayacak bir ekibe ve ekip çalıştırıcısı bir lidere ihtiyacı var. O ekibi ve lideri arayıp bulunuz. 

Ey muhalefet!... Bir Kazak atasözü var ki, hiç unutmayınız:

“Parmak elle kımıldar.” 

24 Haziran'da el ele verip kımıldamaya, sandıklara!.. 

Haydi hep birlikte silkelemeye... 

Silkeleyin düşecekler!… 

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

17 Nisan yurda ışık saçarken

Canlılar bulundukları coğrafi ortamda sağlıklı yaşamak için; toprak, su, hava ve güneşe ihtiyaç duyar, yuva kurar, beslenir, barınır, çoğalırlar. Böylece genleri ve kültürlerince belirlenmiş yaşam tarzlarına uygun bir yaşam sürerler.

İnsanlar dışındaki canlıları bitkiler ve hayvanlar olarak ayırırsak, bitkilerin yavrularına nasıl bir eğitim verdiklerini pek bilmesek de, hayvanların yavrularını "yaygın eğitim"den geçirdiklerini biliyoruz.  İnsanlar ise yavruları için; hem yaygın ve örgün eğitime, hem işe, hem de adalete ihtiyaç duyarlar. İnsanlara özgü bu istekler ancak işbirliğine dayalı bir toplumsal yaşam içinde mümkündür. 

Sadece çıkarlarını düşünen politikacılar için, iktidarda uzun yıllar kalmanın biricik yolu, kendilerine biat edip sorgulamayacak cahiller olduğunu iyi bilirler. Aydınlığa düşman bu anlayışlar, cahil yetiştiren kurumlara ve çağ dışı olmuş ezberci eğitimi çok önemserken, insan hakkı olan iş ve adaleti de, sadece kendi kıstaslarına uygun olanlara vermek isterler. 

İktidar olmanın gücünü her alanda kullanır, hamasi vatan-millet nutuklar söyler, şiirler okur, öncelikle de aydınlık kurumları ve kadrolarını hedef alırlar. Bu kurumları işlevsiz, itibarsız kılarak kapatır, kadrolarını da etkisiz bırakıp yıldırmak için; tehdit eder, sürgün eder, görevden uzaklaştırırlar.

Ülkemizde de böylesi durumlar yaşandı ve yaşanıyor.: 

Köy Enstitüleri, 17 Nisan 1940 yılında açıldı, 1946 yılından başlayarak hedef alındı ve 1954 yılında kapatıldılar.  Hem de başardıklarıyla, dünya eğitim tarihinde örnek kuruluş olmuşken... 

Köy Enstitüsü felsefesi, halkı ve demokrasiyi çok önemsediğinden; eğitim, sanat, tarım ve sağlık alanlarına öncelik verir. Bu anlayışla yetişen kadrolar; hurafe, cehalet, bağnazlık, sıtma-tifo-trahom-veba-verem, kara saban ile savaşmaya başlaryıp, ağalık düzenine  korku salarken, bazı Köy Enstitülüler de sanat-edebiyat-bilim insanları olarak dünyaya açılmıştı. İşte tam da bu anlayış yaygınlaşıp, Anadolu’ya ışık saçmaya başlamışken… 

Öğretmen okulları mesleğini içselleştiren çevresini, öğrencisini tanıyan onlara rehber olan öğretmenler yetiştirirken…

Fen ve Anadolu Liseleri, ülkenin geleceği için önemli gençler yetiştirmeye başlamışken... 

İlköğretim okulları ve Orta öğretim okulları çağdaş dünyaya ayak uydurmaya çalışırlarken…

Her kurum işlevine uygun bilimsel donatıya sahip olmaya çalışırken; karşılarına bilimi, aydınlığı, demokrasiyi, laikliği sevmeyen, halk düşmanı karanlık sesler ve güçler çıkmıştır. Böylece bu güzel kurumlar; söylenen yalanlarla, yaratılan algılarla yıpratılarak kapatılmış veya işlevsiz bırakılmışlardır. 

Günümüz iktidarı da düşlerini gerçekleştirmek için Orta Çağ'a yelken açtı... Bu amaçla bütün okullarda; Sünni diyanetin yönetiminde, dinci olan, tarikat, vakıf ve derneklerin yörüngesinde imam hatip anlayışını egemen kıldılar. Ayrıca halkın karşı çıkmasına rağmen, kentin ve mahallenin en gözde, en merkezi okullarına imam hatip tabelalarını astılar.

Ve kısmen başarılı da oldular....

***

Ancak; 

Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün şehirdeki dinci vakıflarla düzenlediği “gençlik ve inanç” konulu çalıştayda aşağıdaki tespitler yapılmış:

• Öğrencilerin anlatılan dini bilgilerdeki tutarsızlıklar nedeniyle deizme kaydığı,
• Din dersi öğretmeninin öğrencisine uygun rol model olamadığı,
• Çocukların sorularının ya yanıtsız kaldığı ya da bastırıldığı,
• MEB’in ders materyallerinin çocuklar değil yetişkinlere uygun ve yetersiz olduğu...

AKP iktidarı metal yorgunluğu içinde olduğunu ilan etmişti. Bilindiği gibi “metal yorgunluğu” metali işlevsiz bırakıyor. AKP artık iktidar yorgunu ve güç zehirlenmesi yaşıyor.

Bu yorgunluğu gidermek için ne girmiş olduklarını ilan ettikleri “Afrin operasyonu”, ne havuz yetmediği için Doğan Medya’yı alarak göle çevirme istekleri, ne de sanatçı geçinenlere şarkılı türkülü savaş güzellemeleri yaptırmaları buna çare olacak.

Bakın maliye bakanı ve ekonomiden sorumlu bakanları da “ kendi topuklarına sıkmaya” başlamışlar. 

AKP iktidarının en çok destek aldığı iki grup var: 

1. Kadınlar; yıllardan beridir kadınları eve kapatıp yaşam sahnesinden silmek istiyorlardı. Bunu kabul etmeyenlere de TBMM Başkanı gerekli işareti verdi... 

2. Küçük esnaf; her tarafa diktikleri AVM’lerin küçük esnaf iflaslarına neden olacağı hep söylenirdi. Ancak Esnaf Konfederasyonun verileri çok üzücü: Çünkü  2017'nin ilk iki ayında 19.859, 2018'nin  ilk iki ayında 20.308 ve 2014-2018 yılları arasında da toplam: 430.275 esnaf iflas etmiş. 

İstekleri hemen gerçekleşti: 9 Boğaziçili öğrenci tutuklandı...

Bu gelişmeler olurken; nasılsa göl maya tutmuyor, bunlar er-geç bitecek diye beklememeliyiz. Çünkü ülkemiz adım adım karanlığa gidiyor. Geleceğimiz tehdit altında iken korkak, ürkek, dışlayıcı, küçük grupçu tavırlar göstermeden, herkes için güvenli ve demokratik bir gelecek ortak paydasında buluşmamız gerekir. 

İşte o zaman hep birlikte; 

Artık bunlar iflah olmaz, silkeleyin düşecekler!…, diyebiliriz...

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

Kimler yüzde 7,4 büyümüş ki?

Ekonominin tüm yaşam alanlarda belirleyici faktör olduğu, ayrıca hemen hemen bütün çatışma ve savaşların da ekonomik çıkarlar nedeniyle çıktığı kabul edilir. Bunun için bugünkü konumuz ekonomi olsun istedim.

Ekonomi, toplumsal yaşamın her alanında çok önemli etkisi bulunan  bir bilimin adıdır. Ekonomistler ise, ekonominin kuram ve yöntemlerini kullanarak, gözlem, inceleme, analiz-sentez yapan, sayısal verileri irdeleyip  öngörüleri doğrultusunda öneride bulunan bilim insanlarıdır. Bu çalışmaları ile toplumsal yaşama kolaylık ve verimlilik sağladıkları için halk tarafından sevilen kişilerdir.

Ekonomik uygulamalar; halkın yaşantısına, bazen gönenç (bolluk, rahatlık, varlık içinde yaşama, refah) sağlarken, bazen de yoksulluk (sıkıntı, sefalet) nedeni olabilirler. Uygulamaların ortaya çıkardığı sonuç ve sorunlar, her çağda gündem olarak konuşulmuş, sorgulanmış, tartışılıp çözümler aranmıştır. Devlet denilen oluşum da işte bu arayış sürecinde, kabilenin/toplumun güvenlik ve ekonomik sorunlarına  çözüm bulsun diye kurulmuştur. Devlet, zamanla geliştirdiği kurumlar aracılığı ile halkı ve tüm yaşam alanlarını denetleyip, yönetir olmuştur.

Devleti, halkın sorunlarına çözüm bulmak için kurulan bir organizasyon olarak tanımlasak bile, uygulamada; devletin, kendi ülkesindeki egemen (iktidar) gücün temsilcisi olduğu ve onun çıkarlarını koruduğunu görürüz. Kısaca;  her devlet politik anlayışına göre, ya halktan yana, ya da bir zümreden yana olur.

Örneklersek: Bir ülkede eğer demokratik bir anlayış iktidar olmuş ise orada; halktan yana olan devlet yönetimi vardır. Yok, eğer otokrat bir anlayış iktidar olmuşsa ise, o ülkede bir zümre ve işbirlikçilerinin taraflısı devlet yönetimi işbaşındadır. Devletlerin rejim farklılıkları işte böyle oluşur.

 *** 

Ülkemizin bir devlet kuruluşu olan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2017 yılında yüzde 7,4 büyümüş. Bu ülkemiz için çok sevindirici bir durum.

Çünkü "Türkiye bu büyüme oranıyla G20, Avrupa Birliği ve OECD ülkelerine fark attı." diyorlar.

Her iktidarın devlet gücünü kendi anlayışları doğrultusunda kullandığını yukarıda kısaca anlatmıştım. O halde 2017 yılındaki bu övgüye değer büyümeden kimler yararlanmış ona bakalım. Daha doğrusu bu büyümeden kimler yararlanamamış eğer onları tanırsak, yararlananları bulmamız daha kolay olur.

“Dünyanın en çok büyüyen ülkeleri arasında Türkiye yüzde 7,4 ile ön sırada yer almış..."  Sanırım bu haberi dinleyen pek çok kişi, hayretle veya gururla vay be demiştir. Ben de hayretle, vay be demiştim.

***

Ekonomist değilim, fakat yaşamın içinden biri olarak, açıklanan sonuç hakkında söz söyleme hakkımın olduğunu düşünüyor ve soruyorum: Acaba bu büyüme 2017'de hayatımıza nasıl yansımış?  

Bunun için de, çoğu TÜİK'e ait olan bazı verileri paylaşmak istiyorum. 

İşte 2017 yılına ait bazı artış yüzdeleri:

• Yıllık tüketici enf.: %11,92, üretici enf.: % 15,47...  
• 3 milyon işsizin 828 bini üniversite mezunu İşsizlik % 10,9...
• Gıda ve alkolsüz içeceklerde %12,67...
•  Ev eşyası % 10,54... 
• Sağlık % 11,67...
• Ulaştırma % 16,02...
• Eğitim %10,29... 
• Konut % 8,67...
• Net asgari ücret 104 TL zam ile 1.404 TL... % 8
• Çalışan memurlara verilen : % 7
•  Emekli memur ve işçilere verilen:  % 6,89... 
• 31.03.2017; Dolar 3,64 TL. iken bugün: 3,95 TL,  % 8...
•  31.03.2017; Euro 3,89 TL. iken bugün: 4,88 TL,  % 25... 
•  31.03.2017; Çeyrek 239TL. iken bugün: 276 TL,  % 23...
• 31.03.2017; Gram 145TL. iken bugün:169TL,  % 17,5...
• Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu verilerine göre; 2017'nin ilk iki ayında 19.859, 2018'nin  ilk iki ayında 20.308 ve 2014-2018 yılları arasında da toplam 430.275 esnaf iflas etmiş.
• Ve bankaların el koyduğu evler ve iş yerleri, taşıtlar...
• Ve icra dairelerinde uzayan kuyruklar...

(İsterseniz yabancısı olmadığınız bu sayılar üzerinde biraz düşünelim.)

                                       ***
Eğer düşündüyseniz (ki, yaşamın içinden biri olarak zaten her gün düşünüyorsunuz), 2017'de milyonlarca işçi, memur, dar gelirli ve esnafın ne durumda olduğunu bilirsiniz. Onların yaşam koşulları 7,4 oranında büyümek bir yana, yıllardır  hep küçüldü...

Peki, yoksul bırakılan milyonların dışında kalan; müteahhitler, bankerler, komprador kapitalistler... 

Sizce bunlar sadece 7,4 oranında mı büyüdüler?

HAYIR!... Hiç müteahhitlere, bankalara, komprador kapitalistler bu kadarcık büyüme oranı yakışır mı?

O halde nedir bu 7,4 hikâyesi? 

Borç batağındaki milyonların sefaleti sonunda oluşan eksi puanlar, ayrıcalıklı obez zümrenin gerçek büyümesini küçülterek gizlemiş, 7,4 büyüme oranı da bu şekilde bulunmuştur. 

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

Tuhaflıklar ve Tuzaklar

Türkiye’de; “2016 yılında Cumhurbaşkanına hakaretten 38 bin 254 ceza soruşturması açılmıştır.” Bu ve daha pek çok tuhaflık;  Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak’ın hazırladığı “Türkiye’de Can Çekişen İfade Özgürlüğü”(*) raporunda ...

“Gazete Duvar" sitesinden Serkan Alan şu tespitte bulunmuş:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan hem Beştepe’de hem partisinin toplantılarında hem de katıldığı diğer etkinliklerde son bir ayda bin 300 dakika konuştu.” 

Bu 1300 dakika da yaklaşık 22 saat eder.

Kim bilir halka bu 22 saatlik ‘tek ses’i, her saat başı tekrar yaparak kaç saat dinletmişler!… 

(Çünkü eğer iktidarı temsilen birisi konuşmaya başlamışsa, o an TV'de konuşan ve onu dinleyenler hiç önemsenmez, hemen normal yayın akışı durdurulur ve saatler süren “canlı yayın” bağlantısı kurulur. Ve bu konuşma her saat başı tekrarlarla dinletilir.) 

AKP 5 Haziran’da iktidarı kaybetmişti ipe un sermek olan “istikşaf-i görüşmeler” ve terör olaylarının ülkede yarattığı korku ikliminde yapılan 1 Kasım seçimleri ile yeniden iktidar oldu.

16 Nisan’da da YSK’nın onayladığı “mühürsüz” şaibeli sonuçlar ile kazansalar bile, bu sürecin gizli kalan gerçekleri onlar için büyük bir korku kaynağı oldu.

2019 yılında da üç önemli seçim var. Şimdiki asıl hedefleri ve tüm çabaları bu seçimleri tuzaklarla, hilelerle almak...

Bu seçimlerde kaybetmeyi önlemek için; OHAL iklimi, KHK yaptırımları ve devletin tüm imkânları devrede…

“Bir gece ansızın” telaşı ile Meclisten; insan haklarını, anayasal ilkeleri ve seçim güvenliğini yok sayan yasalar çıkarıldı. Böylece şaibeli YSK geçmişi aklanacak, gelecek seçimler hilelerle fırsata dönüşecektir.

Bir de her gün başka bir TV kanalında boy gösterdikleri için halka bıkkınlık veren sahibinin sesi bülbüller türedi. Bunlar hep aynı nakaratlarla konuştuklarını bildikleri halde konuşmaya devam ediyorlar.

Çünkü bunlar; Faşist Goebbels’in, “Yalan ne kadar büyük olursa, o kadar kolay geçer; ne kadar tekrar edilirse, halk o kadar inanır” sözü uyarınca, gündemi oluşturmak için yalan tekrarları yapmakla görevlendirilmişler.

Devlet memuru olan bu tarafgir rektörler, akademisyenler maaş aldıkları kurumlarından daha çok TV ekranlarında zaman geçiriyorlar.

Devlet kurumlarındaki, amir, memur, işçiler, okullardaki yönetici, öğretmen ve öğrenciler verilen emir gereği; kalabalık oluşturmak, alkış tutmak, algı yaratmak için meydanlarda… Düşünebiliyor musunuz bunun için ilkokul çocukları bile...

***

Ülkenin Cumhurbaşkanı, aynı zamanda AKP Genel Başkanı. Cumhurbaşkanı ettiği yemine göre tarafsız olması gerekirken, kendisine sağlanan dokunulmazlık zırhı ve tüm makam yetkilerini, AKP Genel Başkanı kimliğiyle de kullanıyor. Böylece:

Bu tarafsız kişi; İl ve ilçe, meydan, ekran dolaşıp, partisine biat etmeyen ülke nüfusunun yarısını hedef alarak, bazılarını hain ilan edip meydan okuyor ve bağırıyor…

Bu tarafsız kişi; üniversite gençlerinin tartışmaları veya kavgalar henüz soruşturulmadan ve daha kim suçlu, kim suçsuz belirlenmesi yapılmadan, kararını vermiş bile. Bakın neler söylüyor:
"Bu gençlik orada lokum dağıtırken o komünist, vatan haini gençler onların bu masalarını dağıtmaya yelteniyorlar. Bunlar terörist gençler. Bu terörist gençlerle her türlü çalışmayı yapıyoruz, onu söyleyeyim. Onların eşkâllerini belirlemek suretiyle bu üniversitede okuma hakkını vermeyeceğiz." 

Oysa, okuma hakkı, yaşama hakkı kadar kutsal olan bir insan hakkıdır. Ve o hakkı sorgulamadan, yargılamadan kimse engelleyemez der hukuk. (Ama karar verilmiş,  artık o gençler okuyamaz!...)

Hangi sistemde, öfke ile, kin ile böyle kararlar verilebilir ki?!...

İşte bu nedenle biz, tek adam yönetimine hayır dedik.

İşte bu nedenle biz, fırsatçının atı alıp Üsküdar'ı geçmesine hayır dedik.

İşte bu nedenle biz, hak, hukuk, adalet, demokrasi dedik.

İşte bu nedenle biz, yerli ve milli olmak yerine eşdeğer insan olalım dedik.

***

Mahzuni Şerif, “Dost Uyan" türküsünde böylesi tuhaflık ve tuzakları göremeyenlere şöyle seslenir:   

                                      “Ateş düşmüş döşeğine

                          Sen gene uyursun gene

                          Elini vicdan üstüne

                          Koy uyan nolur uyan” 

(*) https://www.englishpen.org/wp-content/uploads/2018/03/Turkey_Freedom_of_Expression_in_Jeopardy_TUR.pdf

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

Söz uçar yazı kalır

Yaşam her insanda; “anı” veya “yaşanmışlık” dediğimiz önemli izler bırakır ve tüm bu izler birer veri olarak belleğimizde kayda alınır. Sürekli olarak kullandığımız verileri içselleştirerek davranış ve becerilere dönüştürürüz. Ancak kullanılmayan bazı veriler de zamanla güncellik yitimine uğradıklarından, çağrıştırıcı uygun bir ortam bulununcaya kadar unutulurlar. 

O halde, “söz uçar, yazı kalır” ilkesi uyarınca notlar alıp, paylaşmak, böylece önemli anıları anıtlaştırmak, kalıcı kılmak gerekir.

Belki de okurken elimden kalemi hiç  bırakmamın nedeni; “unuturum” korkusundan kaynaklıdır. O kurşun kalem ile beğendiğim veya beğenmediğim bölüm, cümle ve sözcükleri belirlemek için; soru, ünlem, yıldızlarla işaretler, çizerim. Bazen de bir parantez açıp kısaca düşüncelerimi yazarım. Bunun içindir ki, hem okuduğum dergi-gazete-kitaplar üzerinde, hem de  duyduğum, izlediğim ve tanığı olduğum olaylar için tutulmuş çokça dağınık notlarım vardır.

Aşağıda sizlere bu notlarımdan birkaçını özgün şekilde, yani yorumsuz olarak sunacağım.  Fakat siz değerli okuyucularımdan bir de isteğim var:

Lütfen, her biri; gözlem, inceleme, deneyim ve yaşanmışlıklara dayalı olan bu  alıntıları okuyunca, bitişlerine eklemiş olduğum (ki, okuyucuyu etkin kıldığı için çok sevdiğim) üç nokta (…)’dan sonra biraz durup, düşününüz. Ve bu alıntıları önemseyip, ön-yargısız olarak; "neden, niçin, nasıl" sorgulamalarından  geçiriniz. Sonra da her alıntı hakkında kendi düşüncelerinizi not alınız. 

***

İşte, hiçbirisi hayal ürünü olmayan ve "ben  yandım eller yanmasın" anlayışı ile  günümüze taşınmış o alıntılardan birkaçı:

Nazilerin Polonya’da yaptıklarını anlatan “Karanlıkta” filminden; “İnsanlar yaptıklarınızı, söylediklerinizi unutur, ama onlara hissettirdikleriniz asla unutulmaz.” …

Nazi propaganda şefi Joseph Goebbels; “Yalan ne kadar büyük olursa, o kadar kolay geçer; ne kadar tekrar edilirse, halk o kadar inanır” …

Arno Gruen; “Empati, içimizdeki insaniyetsizlikle aramıza duvar ören bir engeldir.”…

Arno Gruen; “İnsanlar kendi gerçek acıları için haykırmadıkları sürece, bir Hitler karşısında daima etkilenmeye açık konumda olacaklar.” …

Michel Foucault; "Bir yerde herkes birbirine benziyorsa; orda kimse yok demektir" …

Jean Paul Sartre; “Cellatlarına saygı duyan kurbanlardan nefret ediyorum.” …

Jean Paul Sartre; “Herkes öyle yapmıyor” diyerek kendine bahane bulmak için yalan söyleyen insanın vicdanı hastadır.” …

Nadezhda Mandelstam; “İnsanlık karşısında işlenen asıl suç susmaktır.” …

Şeyh Bedreddin (Varidat'tan) ; “Gıllıgışlı (kin ve hile dolu) bir gönülle bin yıl namaz kılsan hiçbir sevap kazanamazsın.” …

“Bende Halimce Bedreddinem” romanından; “Adil olmayan gücün silahları, yalan, baskı ve korkudur.” …

Cemil Meriç; “En büyük ihtiyacımız hoşgörü, En büyük düşmanımız ön-yargıdır.”…

Mine Söğüt; “Yeni nesle göz diken bu eğitim sistemi... Bu ülkede adaletsizlikten bile daha tehlikeli.”...

Muzaffer İzgü; “Okuduklarınız sizde kalmasın, okuyun, okutun…” …

Mehmed Uzun;

“Ölümün coğrafyasında,

Yitik birer masum çocuktuk.

Dilsizdik, kimsesizdik, kimliksizdik,

Ama insandık...”…

 “Amador” filminden: “Tanrı utandığı bir iş yaptığında arkasına saklanmak için bulutları yapmış.” …

Lev Tolstoy'un “Vatanseverlik övüldükçe savaşlar olacaktır!” makalesinden: “Sadece bir tek vatanseverlik, mesela sadece İngilizlerinki olsaydı, o zaman onu birleştirici veya hayırlı sayma imkânı bulunurdu, ama şimdiki gibi, hepsi birbirine karşı, Amerikan, İngiliz, Alman, Fransız, Rus vatanseverlikleri varken, vatanseverlik artık birleştirmiyor, parçalıyor... Kan denizleri akıtılmıştır bu duygu uğruna ve daha da akıtılacak, eğer insanlar uzak geçmişin, hükmü geçersiz bu kalıntısından kendilerini azat edemezlerse.”…

Kazak atasözü; “Parmak elle kımıldar.” …

Napolyon; “Günün birinde güçlü ve korkulan biri olmadığım anda iktidarımın da sonu gelecek.” …

Adalet, özgürlük, demokrasi barış ve tüm insanlık değerleri için el ele... 

Korku salan zalimlerin; korkuları olan hesapları verecekleri, sömürüsüz, savaşsız günlere…

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız

"Okulumuzun Mezarını Ziyaret Ettik"

Bir öğretmen olarak çalıştıkça, gezip gördükçe, okudukça, düşündükçe; Köy Enstitüleri’nin ne kadar gerekli olduğunu ve kapatılmasının ülkemize ne çok şey kaybettirdiğini anlamıştım. Ve bazen “keşke o okullarda ben de okusaydım” dediğim olmuştur.   

Bizden sonraki kuşaktan gelen öğretmenleri işbaşında tanıyıp, onların yaşadıkları güçlükleri gördükçe/düşündükçe, kendimce kıyaslamalar yaparak; “Aslında bizim kuşağın çok da kaybı olmamış” dediğim de olmuştur.

Bu kıyaslamalar bir "kuşak çatışması" olarak algılanmamalı, çünkü bizler yıllarca mesleği tanıyarak, kabullenerek ve her gün "Ben öğretmen olacağım" isteklendirmesi (motivasyonu) ile okuduğumuz için sorunlarımızla başa çıkmakta, bizden sonraki meslektaşlarımıza göre daha başarılıydık. 

Bizler, sınavlarla seçilip,  Erzurum, Bingöl, Gümüşhane ve Trabzon’dan gelen ve o sınavı kazanmayıp gözyaşları içinde köylerine geri dönen arkadaşlardan daha şanslı, fakir köy çocuklarıydık.  

Bizler, diğer köy enstitülerinden gelen abi ve ablalarımızın geceleri ders, gündüzleri ise inşaatlarda, atölyelerde, tarlalarda çalışarak yarattıkları "Pulur Köy Enstitüsü" yerleşkesinde barınıp, okumuş böylece hazıra konmuştuk.

Bizler,  o derslik, o atölye, o tarla, o saha, o kütüphane ve o kantinde eğitim alırken:

• Gündüz yemek yediğimiz yerde geceleri sinema ve tiyatro izler,
• Eksi 40 derecelerin yaşandığı gecelerde, varillerden yapılmış kömür sobalarının ısıttığı yatakhanelerde uyur, sabahları yorganımız üstünde biriken karlarla uyanır, 
• Bahçedeki çeşmenin ince matkapla delinen borularından şakırdayarak akan suyu ile yüzümüzü yıkarken; saçlarımız, kirpiklerimiz ve kulak memelerimiz buz sarkıtları ile süslenir,
• Tüm  etüt ve ders saatlerimizi "Öğretmen olacağım" coşkusu içinde geçirir, 
• Törenlerde okul yönetimimizi eleştirebilir ve  seçtiğimiz öğrenci örgütüyle okul yönetimine ortak olurduk…

(Demek ki bizler de, “Yavuz Selim İlköğretmen Okulu”nda öğrenci iken ‘Köy Enstitüleri Eğitim anlayışı ve yaşantısı ile tanışmışız.) 

***

Arkadaşlarımız güzel bir gelenek oluşturmuş, hemen hemen her yıl yurdumuzun değişik bir köşesinde, bizleri okuldaşlarımızla buluşturuyorlar. Bu buluşmalarda, güzel anlar/günler yaşayıp, özlem gideriyoruz.

2015 Mayıs 29-30-31 günlerinde de buluşma yerimiz Erzurum’un simgesi olan Palandöken'deki bir oteldi. Bizim okuduğumuz 1960'lı yıllarda Palandöken, Erzurum'un sırtını dayadığı karlarla kaplı, bitki örtüsüz bir dağdı. Oysa şimdi; lüks otellerle donanmış, güzel bir kayak merkezi olan ve eteklerinde yeni mahallelerle kuşatılmış bir yerleşke olmuş. 

Her biri birer çınar olan öğretmenlerimiz, biz ve de bizim öğrencilerimiz olan üç nesil öğretmen olarak Erzurum'da buluşmamız, diğer illerdeki buluşmalarımızdan daha anlamlı, daha da önemliydi. Çünkü diğer illerde sadece öğretmenlerimiz ve arkadaşlarımızla buluşup özlem gideriyorduk. Oysa burada: hem arkadaşlarımızı tekrar görecek, hem de okulumuzu gezip görecek oradaki yaşanmışlıklarımızı anacaktık. 

Öyle de yaptık, bir günümüzü okulumuzu ziyaret etmeye ayırdık. Fakat hani pişmanlığı anlatmak için “keşke gitmez/görmez olaydık” derler ya, işte hepimiz o yoğun ve yoran duyguyu yaşadık.

Çünkü yaşamamız ve eğitimimiz için, her donanımı olan okulumuz artık yok olmuştu… 

Okul ziyaretinden perişan olarak döndüğümüz  akşam, otel salonunda toplandık, Öğretmenimiz Burhaneddin Yılmaz, “Ben bugün üç mezar ziyaret ettim. Bunlar; Hasankale’de, anneme-babama, Ilıca’da da Yavuz Selim İlköğretmen okuluna ait mezarlardı..."  Diyerek; yok edilen okulumuz için hepimizin duymuş olduğu o büyük acıyı, çok kısa ve çok net olarak dillendirmişti.

Evet, hepimiz o gün okulumuzun mezarını ziyaret etmiştik.

Genel olarak akraba, tanıdık ve arkadaş mezarları ziyaretine gidilir. Mezar ziyaretleri yaşanmışlıkları anımsattığı için, hüzün ve acı vericidir. Oysa okullar tüm ülkenin ortak malı, onlara verilen zarar herkesin kaybı ve ortak acısıdır. O gün bizler okulumuzun mezarı başında, aynı duygularla büyük acı yaşadık.

1940'lı yıllarda Türkiye’nin her bölgesinden gelen kızlı-erkekli öğretmen adayı gençlerin büyük emekler vererek yaptıkları o derslikler, yemekhane, yatakhane, kütüphane, atölye, kantin, okul içindeki uygulama okulu, hamam, çeşme, havuz,  yönetim odaları, çalışan lojmanları kısaca her şeyi olan, kendisine yeten bir eğitim yerleşkesi…

İşte bu yerleşke tüm yapıları ve anılarıyla yok edilmişti. Oysa başka ülkelerde böylesi yerler kültür mirası olarak “aslı gibi” korunur, öyküleriyle gelecek nesillere ve dünyaya miras bırakılırlar...

Müteahhit kafası ile rantı esas alan anlayışlar, yok etmiş okulumuzu…

***

Hepimizin ortak acısını dillendiren Burhaneddin Yılmaz öğretmenimizin o hüzünlü konuşmasından sonra hayat devam etti (etmeliydi de). Anılar anlatıldı, şarkı, şiir, türküler söylendi, barlar ve horonlar oynandı.

Daha önceki toplantımızda coşku ile dinlediğimiz bir arkadaşımız olan Ali Mahir Abdik de ta Almanya’dan sazını alıp gelmişti. Fakat o gece sahneye çıkamadı, çıkarmadılar. Nedeni öğrenmek için üç arkadaş birlikte “tertip komitesi yetkilisi"ne gittik.  

Yetkili arkadaş öfkeli olarak kısaca; “Onu sahneye çıkaralım da, devrim türkülerini, marşlarını mı söylesin, ona izin mi verelim yani!..” dediğinde, sansür nedenini anlamış olduk. (Ve bu anlayış beni yıllar öncesine götürdü: Çok sevdiğimiz; Sait Çiltaş, Aydemir Kumru, Şinasi Eskiçırak, Mustafa Topal… öğretmenleri de böylesi niyet okuyucular, sudan nedenlerle ötekileştirip sürgün etmişlerdi.)

Bir yandan geçmişin bu yaşanmışlıklarını düşünürken, bir yandan da o etkili yetkiliye; “Eğer birisi suç işlerse, onu engelleyecek ve yargılayacaklar vardır. Ama anlaşılan siz bu görevleri de üstlenmişsiniz.”  diyebildim sadece.

Bakar mısınız, kendi okul arkadaşları arasında bile ayrım yapıp, ötekiler yaratıyor. Oysa biz “öteki” görülenler; bizim için önemli olan “Yavuzselimlili” olmak, bu bizim ortak paydamız. Hep sevgi-saygı içinde dinledik/dinleyeceğiz tüm arkadaşlarımızı.

Demokrasinin ilkeleri olan; “ötekilere” saygı duymayı, düşündüğünü özgürce söylemeyi, ve yazmayı kabul edip önemsemeden…   Daha sonra da demokrasi ve kardeşlik nutukları…

Ve siz, bu haksızlığa,  sansüre, öteki yaratmaya karşı olan çokça arkadaşımızın olduğunu biliyor/hissediyor, fakat ses çıkaramadıklarını görüyorsunuz. Bu da sizin için çok büyük bir acı/sızı değil mi?  Tıpkı okulumuzun, tarihi-kültürel dokusuyla birlikte yok edildiğine, üzülüp, sessiz kaldığımız gibi... 

Ve şimdi de ülkemizin tüm okulları, kazanımlarıyla, eğitim felsefeleriyle birlikte yok edilmeye çalışılıyor, bunu da görüyor ve susuyoruz.

Ben de çokça düşünüp kendimce bir genelleme yaptım:

Bizler; görür, duyar, bilir ama susarız... (Bu bizim ortak sorunumuz, acı gerçeğimiz.)  Sosyal psikolojide buna, öğretilmiş veya öğrenilmiş çaresizlik denir.

Peki, bu sorunumuzdan kurtulmak için neler yapmalı ve nasıl yapmalıyız?...  

Emin Toprak

19 Şubat 2017

NOT: Bu yazı, Sn. Mürüvvet-Nermin-Mehlika DEMİRTAŞ kardeşlerin yoğun çabalarıyla hazırlanan 18-21 Mayıs 2017 Mersin-Erdemli okul buluşmamızın anısı olarak yayımlanan  dergide yer almıştır.

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız