28 ŞUBAT

Çevremizde bir olaya 'olan-olmuştur' diye bakan, ya da o olayı bir tek nedene bağlayan pek çok kişi vardır. Ben onlara benzemem, yazdıklarım da onların yazdıklarına… 

Dünyadaki tüm yaşanmışlıkları bir 'doku' olarak gören ve bu oluşumu: tarih-felsefe-sosyoloji-psikoloji süzgecinden geçiren, 'MR' benzeri anlayışı savunurum. 

Çünkü her yaşanmışlık sosyo-kültürel bir oluşumdur ve bu oluşumun da: adalet, hukuk, demokrasi gibi pek çok değeri bulunmaktadır.

Bu değerler; taassubun dogmaları yerine, akılla mantıkla yol aldırır. 

Bu değerlerle insan daha nesnel görür, düşünür, yorumlar, kararlar alır. 

Ve yaşamımız bu değerlerin varlığıyla kolay, yokluğuyla da zor olur.  

***

İki gün önce takvimler 28 Şubat'ı gösteriyordu. 

Yakın tarihimizdeki: 28 Şubat 1997 ile 28 Şubat 2015 çok önemlidir. 

Çünkü:

28 Şubat 1997 demokrasiye karşı darbedir. 

28 Şubat 2015'te demokrasi ve barış için atılan imzalar 'yok' sayıldı.

18 yıl arayla yaşadığımız bu olayların faillerine; kimileri 'derin devlet', kimileri de 'militarist güç' der. 

28 ŞUBAT 1997

28 Şubat 1997'de: halkın oylarıyla seçim kazanmış bir hükümet vardı. 

Bu hükümetin, 'gerici' eylemleri nedeniyle tanklar sokaklara indi!

MGK demokrasiyi yok sayan bir bildiri yayımlandı! 

Ve askerler MGK dışında bürokrasiyi de ele geçirdi! 

Böylece militarist güç: yönetim, yasama ve yargıda egemen oldu.

Evet, bence de o hükümetin demokrasiye karşı bazı tutum, davranış ve 'gerici' eylemleri vardı. 

Ve demokrasiye uymayan tüm bu aykırılıklar engellenmeliydi. 

Ancak bu engelleme, militarist gücün yürütme ve yargıyı ele geçirmesiyle olmazdı/olamamalıydı! 

Çünkü demokrasilerde bu tür engellemeyi ancak iki güç yapabilir:

*Birinci güç: hükümete yetki veren ve 'dur-yeter' diyebilen halktır.

*İkinci güç ise yasadışı gidişleri sorgulayarak 'cezalandıran' yargıdır. 

Militarist güç, hem halkı hem de yargıyı yok sayıp etkisiz bırakarak zora dayalı bir korku iklimi yarattı. 

Ne yazıktır ki, yıllar geçmiş bazı kişiler değişmiş fakat bu anlayışın saldığı korku iktidar ile muhalefetin ortaklaşa iklimi olarak değişmeden devam edegelmiştir. 

Bu korku yüzünden 12 Eylül faşist darbecilerinin hazırladığı anayasaya hem iktidar hem de muhalefet 'karşıyız!' dedikleri halde değiştirecek güç ve takatten yoksun kalmışlardır. 

28 ŞUBAT 2015

AKP 3 Kasım 2002'de iktidar olduğunda ülkemizde; çözülmemiş yüzyıllık Kürt Sorunu ve çokça sosyal-ekonomik sıkıntı vardı. 

Bu sorunlara, Avrupa Birliği (AB) tam üyeliği ile bir çözüm bulacağını düşünen AKP iktidarı 3 Ekim 2005'te AB 'tam üyelik' görüşmelerini başlattı. 

Katılım-uyum için fasıllar açıldı, çokça toplantı, fener alaylı gösterişli kutlama törenler yapıldı.

Ve en sonunda da üyelik için ön koşulun: 'DEMOKRASİ' olduğu anlaşıldı!

 

Demokrasi için en büyük engel ülkede egemen olan 'Askeri Vesayet' idi. Bu güç, insan haklarına uymuyor, Kürt Sorununu uzlaşı ve barış ile çözmek yerine, savaşarak/yok ederek bitirmek istiyordu. (Aslında iktidar da kendilerini bu 'Askeri Vesayet' ile 28 Şubat 1997 anlayışının mağduru sayıyordu, fakat bu gücü etkisiz kılacak yetki ve gücü yoktu.)

İşte bu ortamda (Ocak 2013) Kürt Sorununu çözme süreci başladı. 

Ve:   

*Abdullah Öcalan ile Ocak 2013'te başlayan görüşmelere, MİT görevlileri ve Milletvekili heyetleri katıldı. Barış için Kandil'e elçiler gidip geldi...

*Diyarbakır'da 21 Mart 2013 Newroz töreninde okunan 'mutabakat' ile de süreç resmiyet kazandı. 

*4 Nisan 2013'te de 63 üyeden oluşan 'Akil İnsanlar Heyeti' yurdun her tarafında halkla görüşmeler yaptı. 

*Ve her gün ölüm haberleri ile acılar yaşayan ülkemizde: ÜÇ YIL süreyle hiç çatışma olmadı! 

*Barış rüzgarları esti! 

*Askerler ve gençlerin ölüm haberleri gelmedi! 

*Analar ağlamadı! 

*Ülkemizin kaynakları ölüm makinelerine kurşun olmadı!

*Ve 28 Şubat 2015 günü 'DOLMABAHÇE MUTABAKATI' imzalandı.

Dolmabahçe Mutabakatı:

Yüzyıllık Kürt sorununu çözmek için ortaklaşa hazırlanıp imzalanmış, halkların kardeşliğini ve barışı savunan bir belge idi.

Bu belgenin amacı; barış ve uzlaşı içinde ülkedeki çatışmalara son verip eşit vatandaşlık ve çoğulculuğu esas alan demokratik bir ülke yaratmaktı.

İşte bu 10 maddelik demokrasi belgesi, canlı yayında imzalanıp ilan edildi ve halk için bir umut oldu

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'Dolmabahçe Mutabakatı’ açıklandığı gün: 

"Bu hasretle beklediğimiz bir çağrıdır" demişti.

Aynı Erdoğan iki ay sonra (24 Nisan 2015) günü Mevlâna'nın: "Dün dünde kaldı cancağızım, bugün yeni şeyler söylemek lâzım..." deyişini anımsamış olacak ki: 

“Ne mutabakatı? Böyle bir mutabakat yok! ”deyivermişti. 

Aslında Mevlâna: "cancağızım” diyerek, seven ve sayan biri olarak yarınlar için daha iyiyi daha güzeli istemektedir. 

Oysa Erdoğan bu sözleriyle; hukuk, etik, sevgi, saygı gibi insani değerleri yok etmiş, oluşan boşluğu da öfke-kinle doldurmuştur. 

İşte o zaman anlaşıldı ki, o bilindik ‘derin devlet’ ya da 'militarist güç' yeniden meydana çıkmış!

Bu nedenle; dönemin Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, İçişleri Bakanı Efkan Ala, AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarı Muhammed Dervişoğlu, HDP'den Pervin Buldan, İdris Baluken, Sırrı Süreyya Önder’in imzaları da uzlaşıyla hazırlamış oldukları: "Dolmabahçe Mutabakatı" da ‘PUÇ’ olmuştu! 

Ve böylece: 

Barış süreci 'resmi' olarak bitti!

Çözüm masası devrildi! 

Günümüze dek uzanan bir ölüm-yıkım süreci başladı! 

Demokrasi bitti yerine tek adam rejimi inşa edildi!

'Barış' yeşerip meyve vermedi, sadece 'umut' olarak kaldı! 

Ne acıdır ki, bu insan hakkı ihlallerine ‘oh!’ çeken, seyirci olan fakat ben: demokratım, sosyal demokratım, sosyalistim diye övünen çokça insanımız var! 

Ve ne acıdır ki bu insanlarımız; Türkiyeli olmak yerine ‘Türk’ olmayı seçince Kürtler yalnız kaldı! 

Emin Toprak - DOSTÇA

Okullarda Neler Oluyor? (5)

Bu yazı dizisi öğrencilerin 'yarıyıl tatili' sevinç çığlıkları ile başlamıştı. 

Peki, sevinç çığlıkları ne zaman ve niçin atılır?

Bu soruya verilecek değişmez bir cevap vardır o da şöyledir:

Bir 'müjde' alanlar veya kötülükten kurtulanlar sevinç çığlıkları atarlar. 

Demek ki, öğrenciler okuldan ayrılmayı ‘bayram’ ilan etmişler! 

Peki, öğrenciler/çocuklar yani en değerli varlıklarımız, akran buluşmasını ve sosyalleşmeyi en yoğun yaşadıkları okuldan niçin kaçmak istiyor ki? 

Bu sorun; ülke, okul, öğretmen, veli için bir ayıp, gelecek kara günlerin habercisi ve çözülmesi öncelikli bir ülke sorunudur.

Tabii ki, tüm yaşamsal sorunlar gibi bu eğitim sorunun da birçok psiko-sosyal-ekonomik nedenleri vardır. 

Ben sadece ezberci sistemin; derslik ile evlerdeki bazı uygulamalarına ve sistemin destekçisi olmuş öğretmen ile velilere dair anımsatmalar, bir de "sınav"-"ödev" araçlarına dikkat çekmek istiyorum. 

Karşımızda: Bilimden yoksun, ezberci ucube bir sistem var!

Bu sistem devletin denetim ve gözetiminde; anaokulundan-üniversiteye tüm öğrencileri, tüm branş-sınıf öğretmenlerini, tüm velileri etkilemiş ve büyük bir çoğunluğun desteğiyle kök salarak güç kazanmıştır. 

Ve bu sistemin faturası da öğrencilere yani geleceğimize kesilmektedir.

DERS - SINAV - ÖDEV

 

Okullar zincirin her halkasında; öğretmen çok bilen ve kürsüde 'DERS' anlatandır. Öğrencilerin (kimi uyuklar) dinleyenleri de 'SINAVA HAZIRLIK' olsun diye anlatılanı sözcük sözcük 'EZBERLEMEK' ister. Çünkü o öğrenci biliyor ki, 'SINAV' yapılınca, bu ezberi aynen tekrar etmezse düşük 'NOT' alacaktır. Bu anlayış içinde verilen ders saati bitmek üzere iken kürsüdeki öğretmen tüm sınıfa, sonraki derse hazırlık olsun diye bir 'ÖDEV' verir. 

Günün yorgunu olarak eve varan öğrencinin; hem akranlarla buluşma, oyun oynama, TV izleme vb. istekleri hem de birkaç dersten ödevleri vardır. 

Veli karşıladığı çocuğu için sofrayı hazırlarken bir yandan da ona; hal hatır sorar, günün ders-sınav-ödev durumunu anlattırır ve yemek faslı biter... Ve velinin: Bak çok ödevin varmış hemen masa başına! deyişi yankılanır evin içinde. 

Çok az çocuk tüm isteklerini öteleyip bu komuta boyun eğer ve uykulu gözlerle ödevlerini yapar.

Çocukların büyük çoğunluğu ise ödev yapmak için direnirse de sonunda veli desteğiyle ödevlerini hazırlarlar. 

Ve bu çocukların hepsi 'yarın' olduğunda öğretmeninden bir övgü, bir gülücük beklerler. Yarın olur öğretmen ödevleri hiç sormaz, yapılanlara bakmaz, o yine kürsüdedir anlatmaya devam eder. (Pek çok öğretmene: “Verdiğiniz ödevi niçin kontrol etmiyorsunuz? diye sormuş, hemen hepsinden: “Eğer gereğiyle bir ödev kontrolü yaparsam ders saati yetmez ki! cevabını veriyordu. Ve ben de: “Peki, bu durumun öğrencide neleri yok ettiğini hiç düşündünüz mü? sorusunu sorar ve hiçbirinden cevap alamazdım.)

Böylece çocuğun: akran buluşması, oynama, TV izleme vb. doğal istekleri karşılıksız kalmış, çocuk-veliyle tartışması yaşanmış, uykusuz kalınmıştır. Ve en önemlisi de verilen emek ilgi görmemiştir. 

İşte böyle başlar, Öğrenci-Öğretmen-Veli arası güvensizlik ve çatışmalar. 

İşte bu süreç öğrenciye hile yaptırır, yalan söyletir ve velileri de bu işlere ortak eder.        

İşte böyle başlar, çocuğun veliye-öğretmene-okula karşı feryatları ve onlardan kurtulduğunda sevinç çığlıkları atmaları... 

Tüm bu olumsuzluklar; bilimsel-insancıl amaç ve ilkeleri bulunmayan, ezberci bir eğitim sistemi ile onun 'Ders' "Sınav" 'Ödev' araçları yüzünden yaşanıyor. 

Bu kapkaranlık ezberci eğitim sistemi; bağımsız düşünemeyen, sadece verilen komutlarla yol alan, yalanı, hileyi mubah sayan fanatik kişiler yetiştirir. O kişiler de gaddarca yıkar, yakar, öldürür! 

Böylesi bir iklimde yetişen nesil ne özgür düşünebilir ne makine yapan makine yapabilir ne de bilişim ve yazılım sektöründe başarılı olabilir.

Demek ki bu sistem hepimiz herkes için bir gelecek sorun olmuştur. Düşünmeli, tartışmalı, birlik olup bu kul, köle, çaresiz yetiştiren gerici çağdışı sisteme dur demeliyiz.

Çünkü, olup bitenleri görüp susmak bir suçtur.

Bu insanlığa, çocuklara, geleceğe karşı işlenmiş bir suçtur!

Bu hepimizin ortak suçu, acısı ve utancıdır!

Veli-öğrenci-öğretmen olarak, bu suçu işleyenlere dur demeliyiz!
Ancak toplumsal birliktelik sağlanırsa, bu insanlık dışı anlayış yok olur, kurduğu düzeni yıkılır ve eğitim sistemi de kaostan kurtulur.

 

***

Bir toplumun çağdışı anlayıştan, bilimsel anlayışa geçmesi oldukça zor bir süreçtir. Bunun için bilimi, barışı, demokrasiyi esas alan, insanı saygın gören, çağdaş bir eğitime ihtiyaç vardır.

 

Çağdaş eğitim anlayışı; öğrenciyi odak alır ve yaşamın olduğu her yerde de eğitimi öngörür. Süreç diyalektik olduğundan: ortam, koşul ve katılımcılar sürekli olarak gelişir, dönüşür ve değişirler. 

Diyalektik eğitimde; öğrenci-öğretmen kavramları da değişkendir: 

Kürsü ortaklaşa kullanılır, bazen öğretmen öğrenci olur bazen de öğrenci öğretmen...

Ve öğrenciniz bir gün, sizin doğru bildiğiniz yanlıştır deyip, bunu kanıtlayabilir! 

Kısacası okul sürecinde paydaşlar; birlikte öğrenir, öğretir, sosyalleşir.

Bir önceki yazıda sınıftaki öğretmeni, bir trafik görevlisine benzetmiştim.

Şimdi ise bu tanımlamanın, "doğru fakat eksik" olduğunu düşünüyor ve diyorum ki:

“Öğretmen, sınıfta bir orkestra şefi anlayışıyla çalışmalı!”

Çünkü, orkestra şefi yüzünü göstermez ve öncelik de istemez! O belki, iyi bir kemancı, piyanocu, … ve ses de değildir.

Fakat O, büyük bir grubu jest-mimikleriyle yöneten, yönlendiren, gruptaki her ses, yeti, beceriyi ortaya çıkaran ve bu değerleri tanıtan geliştiren ortamın etkili bir öznesidir. 

Çağdaş bir öğretmen de; sınıfındaki çeşitliliği, çok sesliliği yönetirken, orkestra şefi anlayışıyla çalışmalı, farklı değerlere özgün ve özgüvenli bir değişim-gelişim ortamı sağlamalıdır...

Emin Toprak - DOSTÇA

Okullarda Neler Oluyor? (4)

Okullarda neler oluyor diye yola çıkmıştık, devam ediyoruz. 

Eğitim sürecinin tarihsel bir genellemesini yaptıktan sonra da okula ya da dersliklere girmek istiyorum.

İnsanlar dünyaya bir genetik miras ve beş duyu organıyla donanmış bir  bedenle gelirler. Her canlı gibi onun da amacı güven içinde, sağlıklı-mutlu yaşamaktır. 

Lütfen dikkat ediniz her canlı dünyaya; iyi ve mutlu 'yaşamak için' gelir dedim. Ölünce gidileceği varsayılan 'öteki dünya' için gelmiyor demek istedim! 

O halde, doğumla başlar insandaki yaşam tutkusu ile eğitim ihtiyacı. Eğitim insanın; gördüğü, duyduğu, kokladığı, tattığı dokunduklarını akılla değerlendirerek, yaşamı daha iyi kılma arayışıdır. Başka bir anlatımla bir sorunu çözebilme başa çıkmadır eğitim. Eğitim insanın beceri kazanıp üretmesidir. Bu çabaların sonucuna göre de insan: güler, ağlar, konuşur, düşünür, gelişir ve değişir.

Çok önceleri henüz devlet yokken insanlar ev-sokak-meydan-mahallede alırmış eğitimi. Daha daha sonra 'devlet' denen bir 'güç' ortaya çıkmış, o güç de gücünü sürekli kılmak için okullarda başlatmış eğitimi. 

Asırlar boyu insanlar yaşamak, kralın kul-kölesi olmak için eğitim almış, savaşa gidip ölmüş-öldürmüş. Farklı olanlar da kul-köle olarak değil daha özgür bir yaşamın yol-yöntemlerini bulmak için yaşamı pahasına asırlarca düşünmüş, tartışmış... 

SONUÇ:

Dünyada çokça otokrat, çok az sayıda demokratik devlet var oldu. Ve tabii ki eğitimi demokratik olmayan ve demokratik olan iki anlayış.... 

Okullardaki eğitim-öğretim sürecinin içerik-amaç-ilke-yol-yöntemlerini o devletin egemen anlayışları düzenler, uygular ve denetlerler. 

***

Okullardaki derslerin tümüne: "Hayat Bilgisi" diyebiliriz. İnsanlar ömür boyu bu yaşam bilgilerini arar dururlar. 

Okuldaki akranların beş duyu organına sahip olması, onlara benzer algılar ve eşitlik sağlar. Algıların eşitliği her bireyin; akıl-mantık-yetileriyle birleşince ortaya bireysel farklıklar çıkar.

Bu farklılıklar öğrencilerin gerçekleridir. Okulun ve öğretmenin görevi bu bireysel farklılıkları kabul etmek ve onlara uygun koşul ve ortam sağlamaktır. 

Sınıflar toplumun küçük bir kesitidir, orada da bireysel farklılıkları olan öğrenciler hem de farklı eğitim anlayışına sahip öğretmenler bulunur...

Şimdi size tüm resmi ve özel okullarda, bireysel farklılıkların, farklı eğitim anlayışlarınca nasıl yönetildiğini abartısız olarak sunuyorum:

Diyelim ki, iki 3. sınıfı şubesi bulunan X okulunda o gün:

Ders: Hayat Bilgisi, Konu: Ulaşım. Süre: 40 dakika 

Amaç: Güvenli ve ekonomik şekilde bir yerden başka bir yere gitmek. 

Ve ders başladı!.. 

**

3/A sınıfı ve öğretmeni:

Öğretmen tahtaya kocaman bir gemi fotoğrafı yansıtır ve gördüklerini anlatmaya başlar.

Güzel konuşan, planlı ve teknolojiyi sınıfa taşıyarak ders anlatan biridir o. Gemi çeşitlerini, su yoluyla ulaşımın kolaylık ve kazançlarını ... detaylı anlatır...

Sınıf ise dikkatle dinlemektedir.

Ve zil çalar!

(Bir anımsatma: Şu an anaokulundan-üniversiteye tüm okullarımızda, öğretmenlerin %90 (yüzde doksan) böyledir. Ya da böyle bir öğretmen olma çabası içindedirler.) 

Bu öğretmenler: çok sevilen, istenen, çevresi ve imkanı olan velilerin de uzak-yakın mesafeyi düşünmeden arayıp buldukları öğretmenlerdir. 

Bu veliler; çocukları öğrendiklerini papağan veya muhabbet kuşu gibi tekrar etsin ve sınavlarda yüksek not alsın isterler. 

Bu veli çocuğunun; güçlü bir bellek kazansı uğruna, onun duyu, duygu, deneyim, düşünce, sorma ... beceri yoksunu olmasını göze alıyor!

Ve bu ezberci eğitim ile gelecekte ne büyük kayıplar yaşanacağını bilmek düşünmek istemiyorlar. 

Tabii ki sadece veliler değil öğretmenler de böylesi bir ezberci eğitim-öğretimi içselleştirmişler!

Yani sanki bu tuhaflık genetik bir güdüye dönüşmüş! 

Büyük çoğunluğun ortaklaştığı bir anlayış var ve bu anlayış:
*Ezberci neslin; nas ve dogmalara inanan, düşünemeyen, soru sormayan, yorum yapmayan, emirle iş yapan 'kullar' olduğunu...
*Dindar ve kindar bir nesil yetiştirmek isteyen günün iktidarına güç sağladığını…
*Düşündüren, soru sorup yorum yaptıran: felsefe, mantık, psikoloji, tarih, sosyoloji, biyoloji bilmeden büyümenin geleceği karanlık kılacağını…
*Eğitim-öğretimin bugünlerde tarikat-cemaat gözetim ve denetimine bırakılmasına çokça katkı sağladığının farkında değil...

*Ve tüm bunları hiç düşünmemiş gibi...

**

3/B sınıfı ve öğretmeni:

Öğretmen tahtaya kocaman bir gemi fotoğrafı yansıtır ve ne gördüklerini sınıfa sorar:

Öğrenciler söz alıp konuşmaya başlar:

Kimi: 'gemi' diyerek 'yalın' bir cevap verir.  

Kimi: Aaa büyük bir yolcu gemisi! diyerek işlevini ve bir sıfatını söyler. 

Kimi: Bu üç katlı, beyaz bir bir yolcu vapuru. Işıl ışıl parlıyor, çok yolcusu var. Yolcuları uzaklardaki eser ve güzellikleri görsünler diye götürüyor. Keşke biz de ailece böyle bir vapurla yolculuk yapsaydık. Denizle yolculuk hem güvenli hem de ucuzdur... 

Görüldüğü gibi bu öğrenciler 'yalın' bir anlatımla yetinmezler. Vapuru, sosyal-kültürel-ekonomik detaylarla tanımlar. Fakat bununla da yetinmeyerek anlatıma kendi istek, özlem duygularını da katarlar...

Öğretmen onları dinler, bir trafik görevlisi gibi mimikleriyle destek verip, yol verir. 

Ve zil çalar!

Böyle bir iklimde öğrenci; duyu organlarından aldığı algılara dayalı olarak öğrenir, akranlarıyla dayanışır, sosyalleşir, özgüvenli olarak ve öz gücünü bilerek kendi dünü ile yarışır.

İnsani değerlere uygun, demokratik amaç, ilke, konu, yöntemleri olan bu iklimin etkin öznesi öğrencidir, öğretmen ise ikinci öznedir. 

Böyle bir öğretmen 'ben bilirim' demez! O, 'öğrenci merkezli' - 'yaparak-yaşayarak' anlayışıyla çalışır.  

***

Öğretmenin amacı: sınıftaki farklılıkları ortaya çıkarmak, öğrencilerde  farkındalık yaratmaktır. Böylece öğrenci, kendi artı ve eksilerini görür-bilir ve daha 'iyi' arayışına girmiş olur. Akran dayanışması ile arkadaşı çoğalınca da güzel konuşup yorum yapanlara özenerek kendini geliştirir.  

Bizim öğrenciyi merkez alıp fırsat veren öğretmenlere, öz gücünü bilen bu gücünü geliştirerek sosyalleşen öğrencilere çok ihtiyacımız vardır. 

Fakat ne yazıktır ki bu anlayışı, yönetimler de veliler de istemiyor!

Onlar ister ki: "Öğretmen anlatsın, çocuk öğrensin!" 

Ve onlar göre: "Çocuk, çocuğa ne anlatabilir ne öğretebilir ki!" 

 

Yazı dizimizi sınav ve ödev konularına dokunarak haftaya bitireceğiz.

Sevgi ve saygıyla...

Emin Toprak - DOSTÇA

Okullarda Neler Oluyor? (3)

Bugün üçüncüsünü okuduğunuz bu serinin ilk ikisi, eğitim sistemimize bir 'kuşbakışı' idi. 

Eğitim, yaşamın bugününü ve yarınını: geliştirir-dönüştürür-düzenler. Ve eğitimin bu işlevi yaşam oldukça kesintisiz olarak sürecektir. 

Eğitim, yaşamın her an-alanında olan sınırları olmayan bir konudur. 

Eğitim, herkesi ilgilendiren süreç, her birey de bu sürecin öznesidir.

Eğitimin amacı: yaşamın soru, durum, zorluklarıyla “başa" çıkmaktır. 

Zorlukları olmayan hiçbir yaşam yoktur, olamaz da!  

Eğitim bilim olarak, yaşamı anlamlı, zorlukları kolay kılan temel güçtür. Eğitim bazı zorluklara; sınama, deneme, düşünme, beceri, emek gücüyle çözüm bulur, bazı zorluklara da sürüp giden döngü içinde çözüm aramaya devam eder.  

Bugün de konumuz eğitim! 

Bu kez, örgün eğitim yuvalarımızın iklimi, ürünleri ve ürün kalitelerine bakalım istiyorum. 

Yapacağım bu değerlendirmenin de nesnel olmasını istiyorum. 

Fakat böyle bir değerlendirmenin verileri sadece ülkemize özel olmaz, olmamalı! Dışarıdan gözler de bize bakıp ayna tutmalı. Böylece, dünyadaki yerimiz ortaya çıkar, artı ve eksilerimiz daha görünür olur. 

İşte o zaman ufkumuz açılır, daha sağlıklı değerlendirme yapar, güven içinde yol alırız. 

'OECD': 'Uluslararası Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma' örgütüdür. 

Kısaltılmışı: 'PISA' olan: 'Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı', 2000 yılından beri üç yılda bir yenilenen araştırmalar yapmaktadır. 

Araştırmaya, başvuru yapan ülkelerden 'tesadüfi' yöntemle seçilen 15 yaşındaki örgün eğitim öğrencileri katılır.

Araştırmada öğrencinin; Matematik ile Fen Bilimleri okuryazarlığı, Okuma Becerileri, özgün görüşleri, öğrenme biçimi, okul ortamı ve ailesi ile ilgili veriler değerlendirir. 

Böylece, öğrencinin hem akranları arasındaki yeri hem de o ülkenin dünyadaki yeri belirlenmiş olur. 

Araştırma sonuçları; bir ülkenin daha iyi bir eğitim-öğretim programı hazırlaması ve ortaya çıkan olumsuzluklara çözüm bulmasına yardımcı olduğu için de çok önemlidir.

Öğrencilerimiz, 'PISA' araştırmalarına: 2003 yılında 41, 2006'da 57, 2009-2012'de 65, 2015'de 72, 2018'de 79 ve 2022'de ise 81 ülkedeki akranlarıyla birlikte katıldı.

Üç yıl arayla 7 kez yinelenen bu değerlendirmelerde öğrencilerimiz:

Ne yazıktır ki, 7 kez de: okuma-matematik-fen bilimleri alanında OECD ülkeleri ortalamasının altında kaldılar!

SONUÇ: 8 yıl okula gitmiş olan 15 yaşındaki çocuklarımız, henüz okuma-matematik-fen bilimlerinin birer okuryazarı olamamış!...

***

Çocuklarımız, üç yıl arayla 7 kez aynaya baktığı halde görüntüleri hep aynı kalmış: okuryazarı olamamışlar! 

Peki, okuryazar olmak nedir ve ne değildir? 

Okuryazarlık; okuma, dinleme, anlama, algılama, anlamlandırma, ifade etme, yorumlama, öngörüde bulunma, ilişkilendirme, veriyi başka bir alana transfer edip kullanabilme, ilişkilendirme, merak etme, soru sorma, iletişim kurma, hesaplama vb. yetilerini değiştirip geliştirmektir. 

Okuryazarlık; asker mektubu okumak/yazmak, 200-300 sözcükle çocuk büyütmek/yetiştirmek, sular seller gibi ezbere şiir-dua okumak, verilen dersi gözü kapalı sözcük/satır aktarmak, çarpım tablosunu ezberlemek, ödevi velisine yaptırmak vb. değildir.

Peki bu 'okuryazar olamama' durumu niçin-nasıl oluştu? 

Sorun, sistem kaynaklı olduğu için eğer son 20 yılımıza bakarsak, fatura şimdiki iktidara çıkar ki bu da bir haksızlık olur. 

Bence, 100 yıl öncesine ayna tutmak daha objektif ve anlamlı olur: 

1924 yılında ülkemize davet edilen ünlü eğitimci John Dewey'in 'yaparak yaşayarak öğrenme' kuramından esinlenen bir eğitim seferberliği başlar.

1929 dünya büyük bir ekonomik krizi yaşarken, bizde: Millet Mektepleri, Köy Enstitüleri, Yüksek Köy Enstitüleri açılır. Okullarda felsefe, sosyoloji, mantık, psikoloji dersleri okutulur. Sağlık, modern tarım, el sanatları, güzel sanatlar, dünya edebiyatı ile tanış olunur ve yoksulluk için çareler aranır.

Böylece, yaparak yaşayarak öğrenen, araştıran, düşünen, soru soran, yorum yapan, okur-yazar-düşünür birey sayıları hızla artmaya başlar. (Bu eğitim anlayış daha sonra az da olsa Öğretmen Okulları ile Eğitim Enstitülerine de yansımıştır). 

Ancak Feodalite çok rahatsızdır! Halktan yana, kendisine karşı olan bu gidişi durdurmak ister. Bunun için dini ve hurafeleri araç yaparak, pek çok yalan ve iftira üretirler. Ve bu algılarla, 1946 dan başlayarak ülkeye çağ atlatan önder kurumlar, yıpratılır sonra da kapatılırlar.  

İşte sekiz yıl okusa da okuryazar olamayan, ezberci, düşünemeyen, soru sormayan, yorum yapmayan 'dindar nesil' yetiştirme böyle başladı. 

Ve şimdilerde sık sık: 'Şeriat İsteriz!' sesleri duyulur oldu!

Tabii ki, eğitim-öğretim için hem çokça konu hem de söz olacaktır. 

Bakın henüz ne hanelere ne de dersliklere adım atabildik. 

Acaba, veli-öğrenci-öğretmen ne yapıyor, hiç konuşmadık. 

Demek ki, biraz daha yolumuz var, devam edeceğiz...  

Emin Toprak - DOSTÇA

Okullarda Neler Oluyor? (2)

Bir önceki yazım yarıyıl tatilinde yaşanan, öğrenci-veli-öğretmen çığlıklarıyla başlamıştı. 

Devamında da Milli Eğitim Bakan Yusuf Tekin TBMM'de Vekillere, parmak sallayan o öfkeli sözlerinin çağrıştırdıkları ve yüzyıllık eğitim sürecimizin kısa bir genellemesini yapmaya çalışmıştım.

Bugün de yakın geçmişte ve bugünlerde olup-bitenlere biraz bakalım:

Bilindik bir gerçek: anne-babaların en değerli varlıklarının çocuklar olduğudur. Çünkü çocuklar geleceğin güvencesi ve belirleyicisidirler. İşte biz de bu en değerlilerimizi, iyi bir eğitim alsın, geleceği iyi yönetsin diye okullara göndeririz. Yani MEB'e teslim ederiz. 

MEB'in görevi de çocuklara yaşamı kolaylaştıracak bilimsel düşünüş ve davranışlar kazandırmaktır. Bunun için de örgün-yaygın eğitim kurumları ve bunların çalışmalarını belirleyen ilke-amaç-yasa-yönetmelikler vardır.  

Demek ki, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin: eğitim için keyfi kararlarla: ilke-amaç-yasa-yönetmelik dışına çıkamaz!

Bakan Yusuf Tekin: "Sizin ‘tarikat, cemaat’ dediğiniz, bizim ‘STK’ dediğimiz yapılarla 10 tane protokolümüz vardır” demiş...

Ve bu keyfi bir karardır!

O halde bizler de hep birlikte: O bakan bunları diyemez! Onun hazırlattığı o gizli protokoller de, verdiği sözler ve atmış olduğu imza da geçersizdir deriz ve demeliyiz de!

Çünkü, MEB'in akademik ve uygulamalı hizmet alacağı birçok kurumu vardır. Bu kurumlar çağdaş ve daha iyi bir eğitim hizmeti için yıllarca; bilimsel deney uygulama, araştırma, inceleme yapmak için kurulmuştur. Eğitim kurumları da bunların bilgi ve deneyimleriyle yol almalıdır. 

Bu kurumları tarihçeleri ve işlevlerine göre şöyle sıralayabiliriz:

1 -*Denetim Sistemi*: 1862 yılında Rüştiye ve Sübyan okullarını teftiş etmek üzere Müfettiş görevlendiren,

2 -*Eğitim Hizmetleri*: İstanbul Üniversitesi'nde 1915 Psikoloji dersleri sonraki yıllarda Köy Enstitüleri, Öğretmen Okulları, Eğitim Enstitüleri ve günümüzde 45 devlet üniversitesindeki Eğitim Fakülteleri,

3 -*Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı*: 3/4/1926'de bilimsel bir danışma ve karar organı, 

4 -*Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri* (PDR): 1939 İlkokul Müfredat Programı: "Öğretmen öğrencilere kılavuzluk eder" der. Bu anlayış gelişerek, il, ilçelerde Rehberlik ve Araştırma Merkezi ve hemen her okulda Rehberlik Hizmetleri birimi var. 

Bu kurumlarda akademik eğitim alarak uzman olmuş binlerce pedagog, psikolog, sosyolog, felsefeci çalışmaktadır. 

MEB bu kurumları yok saymış, yetkisiz, etkisiz ve işlevsiz bırakmış ve öğrenciler için amaçları bilinmeyen, karanlık odaklardan 'hizmet' alıyor! 

***

İşte size sadece bir örnek: 

'ÇEDES'! 

O halde önce ÇEDES için kısa bir tanıtım yapalım: 

ÇEDES sözcüğünün açılımı: 

Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum Projesi. 

Projenin alanı ve paydaşları: 

- *Milli Eğitim Bakanlığı merkez/il/ilçe teşkilatları ile ilkokul, anaokul, ortaokul, lise ve imam hatip okulları... 

- *Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı il/ilçe spor müdürlükleri/Gençlik merkezleri.

- *Diyanet İşleri Başkanlığı, Müftülükler, Diyanet Gençlik Merkezleri.

Projenin amacı: 

Öğrencilere milli, manevi, ahlaki, insani, kültürel değerleri benimsetmek ve ‘manevi gelişimlerini' sağlamak.

Projenin danışmanı/eğitmen kişileri: 

Diyanete bağlı imam ve vaizler, tarikat ile cemaatlerin 'rol model' olarak belirlediği: “abiler-ablalar"... 

İşte bu kadar!

Varsayalım ki MEB'in acil olarak ÇEDES türü bir projeye ihtiyacı var.

Peki o halde:

- 1. MEB'in birçok kamu kurumundan akademik ve uygulamalı hizmet alabildiğini yukarıda belirtmiştim. Bu kurumlar, bilime dayalı çağdaş ve daha iyi bir eğitim hizmeti için kurulmuş ve çalışmaktalar. Bu kurumların; deney, inceleme, araştırma ve uygulama imkanları var. Bu bilgi ve deneyimleriyle, bilim dışı ÇEDES benzeri projeleri, bilimsel ve demokratik kılabilirler. 

Peki bu tür projeleri hazırlama ve yürütme görevi, bu akademik kuruluşlara niçin verilmemiş ki?!... 

- 2. İncelenince görüleceği gibi bu proje: tek yaşam tarzını, tek dini, tek mezhebi savunan ideolojik bir projedir.

Peki, "Demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devletidir.” hükmü bulunan Anayasaya uyma sözü verip yemin eden Bakanın, farklılıkları yok saymak, birbirine benzeyen, aynı düşünen, tek inancı olan, aynı ‘manevi değerleri’ benimseyen öğrenciler yetiştirmek için protokoller yapma hakkı ve yetkisi var mıdır?  

Basın her gün, derin-karanlık-bilinmezlik dolu vakıf-cemaat-tarikatlar içinde yaşanan tuhaf-korkunç haberler veriyor.

Peki, MEB nasıl olur da tüm bu yaşanmışlıkları göre-duya yok sayar ve bu faillere, devlet sözü verip, onlarla 'hizmet protokolü' imzalar?

Kaldı ki şu an iktidar olan anlayışın, ülkemize yaşattığı acılar da var: 'Hizmet hareketi' ya da ‘tarikat/cemaat' ile 2002'den başlan ve yıllar süren ortalık kurmuş ve onları kamuya ait: güvenlik, sağlık, eğitim, ulaştırma, yargı... gibi stratejik kurumlarda örgütlendirmişti!

Peki sonra ne oldu?

-15 Temmuz 2016'da o bilindik kanlı kalkışma yaşandı!

Ve 3 Ağustos 2016 günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da: 

"Bu hain örgütün gerçek yüzünü çok daha önceden ortaya dökmemiş olmanın üzüntüsü içindeyim..."Bundan dolayı hem Rabbimize hem de milletimize verecek hesabımız olduğunu biliyorum. Rabbim de milletim de bizi affetsin. "demişti.

Aynı anlayış bugün de iktidar, fakat bu sözleri de o günleri de unutmuş!  

Şimdi de "Birlikte yürüdük biz bu yolları" şarkısını söyleyecek başka  odaklar bulmuşlar! 

Devam edeceğiz…

Emin Toprak - DOSTÇA

Okullarda Neler Oluyor? (1)

Okullarda 'Yarıyıl Tatili' bir hafta önce başladı, 5 Şubat günü yeniden çalacak ziller…

Öğrenciler, her tatilde sevinç çığlıkları atarlar!(?)

“Peki, okuldan ayrılmak neden coşku veriyor ki?" diye soran, araştıran olmayınca, bu 'tuhaf' olgu da herkesten kabul alıp sıradanlaştı.

Bugünlerde sıradan olmayan iki çığlık daha duyduk! Özel okul veli ve öğretmenlerine ait: öfke-acı-çaresizlik çığlıklarıydı bunlar.

Pek alışık olmadığımız: tuhaflık-benzerlik-zıtlıklar vardı bu çığlıklarda.

Birinci tuhaflık: zengin velilerin çığlık atması. Yakışmadı! Çünkü onlar, yoksul halk çığlık atarken, duymaz görünür ya da önemsiz sayardı.  

Bu veliler ki; her yarıyıl tatilini bir fırsat sayar, çocuklara hiç duyurmadan yurtiçi-yurtdışı seyahatler planlar: yol-konaklama rezervasyon işlemleri yapar ve bunları 'sır' olarak saklardı. 

Sonra da bu 'sır', "Yarıyıl 'Sürprizi!' olur, kahkahalarla kutlanırdı. 

Sizce, kahkahaların, çığlıklara dönüşmesi bir tuhaflık değil midir?   

İşte dünün zenginleri, bugün özel okul masraflarını ödeyemeyen birer yoksul olmuş! 

Diğer çığlık ise, zengin çocuklarına özel okullarda ders vermek için özenle seçilen öğretmenlere aitti. 

Peki sizce, patronlara çok çok para kazandıran bu öğretmenlerin aç kalıp çığlık atması çok tuhaf değil midir? 

Hem özenle seçileceksin, patrona da çok kazanç sağlayacaksın hem de aç kalacaksın! 

Bu nankörlük değil mi? Hiç yakışmadı! 

İşte bu tuhaf çığlıklar, öğrencilerin o bilindik sevinç çığlıklarına karıştı ve daha da baskın oldular.

Devlet olup-biteni, duysun-görsün diye çığlık atıyor veli ve öğrtmenler!

"Bu da geçer!" denmemeli, çığlıklara duygudaş olup ses vermeli.

***

Biraz da çığlıkları duyması gereken devlete bakalım: 

Devlet, halka hizmet için kurulan bir organizasyondur. Hizmetlerini halktan topladığı vergilerle yapar. 

Demokrasiyi esas alırsa devlet: halkın güvenli bir yaşam sürmesi için bilimi esas alarak ekonomi, eğitim, sağlık vb. hizmetler verir. Ki, böyle devletler çok azdır. Hemen her devlet, küçük bir azınlığın koruyucu gücü ve çıkar sağlayıcısıdır.  

Osmanlının eğitim-ticaret hizmetleri, birkaç büyük kente özgüydü. Cumhuriyet dönemi ise ortaçağ ile çağdaşlık yarış ve kapışmasını başlattı. Ve hizmetleri diğer kentlere ve köylere ulaştırmayı başlattı.

Millet mektepleri, kent-köy okulları, parasız yatılı olan: Köy Enstitüsü, Öğretmen Okulu, Sanat Okulları ... açıldı. Üniversitelerde akademik çalışmaları arttı. 

Köy ve kentlerde öğretmenler; cehalete karşı durdu, demokrasi-laiklik, çağdaş-bilimsel eğitim ilkeleri ve uygulamaları anlatıp tanıttı. 

Fakat emperyalist anlayışın işbirlikçisi feodalite ile ırkçılar da hiç boş durmadı. Halk yararına olan çabalar yerine, kendi düzenlerini koruyan ortaçağ cehaletini savundular. 

Değişim-gelişim-dönüşüm çabalarını; önemsiz-gereksiz göstermek için çokça yalan, iftira algıları oluşturup, hurafelere sığındılar. Çatışma ve cinayetlerle halkı korkutup gidişi durdurmak istediler. 

Başardıkları da oldu başaramadıkları da... Durmadı. Devam ediyor!

Köy Enstitüleri, köy okulları, yatılı okullar, öğretmen okulları hızlı hızlı kapatıldı. Sınavlarla seçkin öğrencileri alıp, onları bilimsel anlayışla ülke kalkınması liderliğine hazırlayan: Fen Liseleri, Anadolu Liseleri ile dünya sıralamasında ön sıralarda olan Üniversiteler sıradanlaştı. 

Okulları başarı ile bitiren bilim insanı, doktor, mühendis ve sanatçı değerlerimiz 'beyin göçü' olup yurtdışına aktı. 

Yavaş-hızlı olarak tüm çağdaş okullara ezberci, dogmacı imam hatip anlayışı egemen oldu. MEB'de; Talim Terbiye Kurulu, Eğitim Uzmanları ve Denetim Sistemi işlevsiz, etkisiz, yetkisiz, 'imamlar' etkin kılındı. 

Cumhurbaşkanınca atanan, demokratik laik Cumhuriyet ilkelerine bağlı kalacağına yemin etmiş ve görevi: eğitime bilimsel çağdaş bir anlayışı getirmek olan, Bakan Yusuf Tekin, 2024 MEB bütçesine onayı almak için kürsüde vekillere parmak sallayarak dedi ki:

"Sizin ‘tarikat, cemaat’ dediğiniz, bizim ‘STK’ dediğimiz yapılarla 10 tane protokolümüz vardır” 

Bu öfkeli sözler; 'Ortaçağ Anlayışı'nın MEB'de egemen olduğunu, ana okuldan üniversiteye tüm süreçlerin prangalı olduğunun ikrarıdır!

Ve "Tarikat ve cemaatler bütün devlet kurumlarında egemenlik kurmuş!" olduğunun onanmasıdır. 

İşte bu anlayış, yasaları yok sayıyor, cemaatin emiriyle çalışıyordu! 

Bunlar, "Devlet görevini neden yapmıyor? diyenler için de: bir bahane, bir de çare bulmuşlardı. 

Bahane: 

"Devlet hantallaşmış, bu hizmetler için yeterli kaynağı ve parası yok!." 

Çare:

"Özelleştirme yapılmalı, vatandaşı sermayeye "müşteri" olmalı..." 

Deyip çareyi uygulamak için özellikle eğitim ve sağlık hizmetlerinde kalite bozulmasına fırsat verdiler. Memnun olmayanların artışı, arayışı, kaçışı ve 'özelleştirmeler' böylece başladı. 

Tabii ki kaçıp kurtulanlar, çok zengin ve orta zenginlerdi, artık kıymetli çocuk ve canları özel okuldan eğitim, özel hastaneden sağlık hizmeti alacaktı.

***

Müşteri bulan, özel okul ve hastane zincirleri de çoğaldıkça çoğaldı. 

Artık şafakta uykusuz olarak yola çıkan 6-18 yaştaki çocuklar, dura-kalka kitlenmiş kent trafiğinde uyur oldular.  

Ne zaman ki, Osmalıcı anlayış faiz haram deyip naslarla yol alınınca, o zaman enflasyon üç basamaklı sayılara ulaştı. 

En zenginler daha da zengin, orta zenginler yavaş yavaş fakirleşip asgari ücret alanlara benzer oldular.

Enflasyonun baskısı ile müşteri kaybı, özel okul ve hastaneler büyük sıkıntılar yaşattı. Beyin göçü hızlandı.  

Patronlar zararı; emekçi öğretmenleri asgari ücretin de altında çalıştırma ve öğrenci ücretlerine astronomik zamlar yaparak karşılamak istediler!

İşte milyonların çığlıkları tam da bu yüzden arttı. 

*

(Şimdi bir parantez açmak zorundayım, açtım bile. 

Çünkü şu an: 

"Yoksul halk yerine zenginleri mi anlatıyorsun!" 

Seslerini duyuyorum. 

Bu dostlar yüzde 90'ı yoksul halkımızı anımsatıyor bana. 

-Hayır, hayır! Onları hiç unutmadım, tam da yazıyordum: 

Onların: 'durumu yok!'. 

Onlar, kalitesizliğe, eşitsizliğe hele de ezberci eğitime: 'kader' diye boyun bükmüş, çığlıklarını da içerilerine akıtmışlar.

... 

-Evet, evet! Yüzde 90'ların 'durumu', asgari koşulların da altında...) 

*  

Konu önemli, yazılacaklar da bitmedi.  

O halde tekrar buluşma-konuşma sözü verip, üç nokta ile bitirelim...

 Emin Toprak - DOSTÇA