Ya hep beraber ya hiçbirimiz birlikteliği

19 Mart 2025'de Ekrem İmamoğlu, "siyasal ve yargısal” bir operasyonla gözaltına alındı ve tutuklandı. Bu hukuksuz eylem ülkemiz için büyük bir deprem oldu ve faturası gün geçtikçe büyüyor.

Yurdun her yerinde günlerdir milyonlarca insanımız ayakta, bu hukuksuz operasyonu protesto ediyor.

Ekonomi en dibe inmesin diye: 

*Bayram tatili 9 güne çıkarılmış yine de: 

*Merkez Bankası 18-24 Mart günlerinin ateşini düşürmek için şimdilik 29 milyar dolar satmış...

*İstanbul Borsasında küçük yatırımcılara büyük kayıplar yaşamıştı. Fakat depremin artçıları bitmedi, devam ediyor. 

Sorumluluğunu bilen bir mağdur birey olarak ben de boş durmadım:

23 Mart günü kurulan 'Dayanışma Sandığına oyumu atmış...

29 Mart günkü "Maltepe Mitingi" için karara varmış...

Ve dostlarla  Bostancı sahilinde buluşmuştum.

Maltepe Toplanma Alanına coşku içinde yürüdük. (Geri dönüşümüz de  coşkuyla aynı yoldan...)

Hiç yorulmadık, aksine yürüdükçe dinlendik, düşündükçe dirildik.

Çünkü buraları, her gelişimizde bir başka güzel oluyor...

Çünkü, bu muhteşem kıyı şeridi, kesintisizce Tuzlaya uzanıyor...

Çünkü, gidiş dönüş yolunun arasına dikilen manolyalar büyüyor, çimenler güçlenerek daha derinlere kök salıyor...

Çünkü, tam karşımızda Marmara'nın incileri: Büyükada, Heybeliada, Burgazada, Kınalıada sıralanıyor...

Çünkü; "Ya hep beraber, ya hiçbirimiz " anlayışıyla milyonlarca genç-yaşlı-kadın-erkek yoldaşa bu koca meydan dar geliyor...

Çünkü milyonların; "Hak, hukuk, adalet" çığlıkları meydanı aşıyor...

Çünkü; çoğumuzun 'A politik' saydığı 'Z Kuşağı Gençliği'; Şehzadebaşı, Maltepe'de başlayıp yurdumuza yayılan protesto gösterileri ve 2 Nisan Boykotunun en önemli özneleri olmuşlardı. (Demek ki biz yanılmışız, bir özür borcumuz var: Z Kuşağı Gençlerine...)

Meydanlarımız, hiç benzemiyor 68’li-78’li yılların meydanlarına...

Şimdi meydanlarda sadece akran gençler bulunmaz, dört kuşak bir arada!

Belki akademiler susmuş-susturulmuş, fakat bu kez halden anlayan yoldaşlar çoğalmış.

Bakın, görün işte: nine-dede-anne-baba-kardeş-torun el ele, omuz omuza...

Coşkulu milyonlar meydanlara çıkmış: "Hak hukuk adalet" istiyor.

Uzak değil haklarını bugün-yarın alacaklar...

Fakat onların sesleri dalga dalga çoğalıp yankılanarak taa uzaklara varacak.

O uzaklarda korkulu rüya gören birileri de panikleyip, hiç istemedikleri kararları verecek...

Onların gizli tanıkları, besleme medyaları, kayyumları... yargılama ve denetim dışı tuttukları kaba militarist zalim güçleri var. Bu güçlerin gücü ve yalanlarıyla, düzenlerine karşı olanlar için bir korku iklimi yarattılar.

Halkın kaynakları ve iradelerine vahşice-sadistçe saldırdılar.

Kadın-genç-yaşlı-hasta farkı gözetmeden saldırıp kitlesel tutuklamalar yaptılar, yapıyorlar.

Ahmet Arif, bu korkakları şöyle tanıtır:

"Bunlar,

Engerekler ve çıyanlardır,

Bunlar,

Aşımıza, ekmeğimize

Göz koyanlardır,

Tanı bunları,..."

Halkımız da zulme-talana karşı direniyor ve diyor ki:

"Biz korkmayız ondan bundan..."

Onlar ise; korkuyor, yönetemiyor ve çırpınıyorlar!

Elbette halkın demokratik gücü tez zamanda, onları geri gelmemek üzere gönderecek... Ve sırça köşklü saltanatları bitecek!

***

Şimdi de bu korku salan, uyku bölen: "Hak hukuk adalet" sözcüklerin anlamları neymiş birlikte bakalım:

'Hak'; Arapça kökenli bir sözcüktür. Dilimizde: kazanç-kazanım-çıkar gibi karşılıkları vardır. Kısaca: bireye özel kazanımlar da diyebiliriz. Bu sözcük tüm sözlü-yazılı anlatımlarda kısaca yaşamın olduğu her yerde çok sık kullanılır.

'Hukuk'; Arapça kökenli ve 'hak' sözcüğünün çoğul halidir ve toplumsal düzenin kuralları ile kişisel hakları belirler ve korur.

"Adalet" de Arapça kökenli bir sözcüktür. Anlamı; eşit olmak, eşit kılmak, denklik, denge, doğru davranmak, hakkı teslim edecek hüküm vermek, herkese ve her şeye hak ettiği şekilde davranmak demektir. Demek ki adaletsiz bir yaşam ol(a)maz! Ve adaleti ancak kuvvetler ayrılığı ilkesini uygulayan bir hukuk devleti sağlar.

Hak-Hukuk-Adalet sözcüklerinin üçü de Arapça ve aynı kökten türedikleri için de benzeşir ve birbirlerini tamamlarlar. Ve herkes için hava-su kadar gereklidirler.

Halk işte bu yüzden; iş, çarşı, pazar, okul yani yaşamın olduğu her yerde hak-hukuk-adalet istiyor.

{Biliyorum bazı dostlar kızarak: "Demek ki, milyonlar isteklerini Arapça dillendirilmiş! diyecekler. Haklılar tam da öyle oldu, ama olsun! Çünkü; diller insanlığı yücelten evrensel değerleridir. Diller arasında geçirgenlik olabilir.}

Eğer milyonlarca insan her ortamda: hak-hukuk-adalet istiyorsa...

Düşünebilen hemen herkes bu konuda genelleme yaparak ve:

*Demek ki; halkımız, Haksız-Hukuksuz-Adaletsiz kalmış!

Ve hiç duraksamadan peşi sıra da şunları der:

*Demek ki; 23 yıllık iktidar demokrasiden uzak adil olmayan bir rejim kurmuş!

*Demek ki bu rejim; halkın hakkı olan: Hak-Hukuk-Adaleti sağlayamamış...

*Demek ki halka; Haksızlık-Hukuksuzluk-Adaletsizlik yapılmış... DER!

*

Hristiyan felsefeci-düşünür Aurelius Augustinus (354–430):

"Adalet olmayınca devlet büyük bir çeteden başka nedir ki?"

Demiş! ...

*

BOYKOT

Ben bir boykotçuyum:

15-18 Aralık 1969'da TÖS önderliğinde 'Büyük Öğretmen Boykotu'na katıldım, yargılanıp beraat ettim.

1973'de öğretmenlikten istifa edip yeniden öğrenci oldum. 1975 yılında uzun süren bir boykota katıldık. Bu süreçte darp edildim, haksız yere tutuklanıp ve kısa süre cezaevinde kaldım. Sonra okuldan atıldım ve Danıştay kararıyla geri döndüm...

24 Aralık 1979'da TÖB-DER önderliğinde Maraş Katliamı’nın birinci yıldönümünde bir günlük boykota katıldım, açığa alındım, soruşturma sonucunda göreve döndüm.

2 Nisan 2025'de de gençlerin organize ettiği bir günlük "Satın Almama Boykotu"na da katıldım.

Bu boykot ve eylemlere hak aramak için bilerek-isteyerek katıldım, hiç de pişmanlık duymadım. Fakat bunları anne-babam-akrabalarım duyup üzülmesin diye çok çırpındım…

Şimdi ise haksızlık yapan zalime karşı: nine-dede-anne-baba-çocuk-torun... Bir arada dört kuşak, el ele, omuz omuza...

Bu ne güzel bir görüntü ve birliktelik!
Aydınlık bir gelecek için bu dirençli örüntünün sürmesi gerekir...

Emin Toprak-DOSTÇA

Dayanışma Sandığı'na Giderken

Haksız, hukuksuz ve zalimce yapılan çıkar savaşları herkesi yaralıyor... 

Birileri de çıkmış: 'Halkımız niçin bu kadar kaderci, çaresiz, suskun!"  diye yakınıyor. Oysa bu durumu hiç yadırgamamak gerekir. 

Çünkü, 23 yıllık iktidarın yönetiminde:

1. Hakları, özgürlükleri korumak ve adaleti sağlamakla görevli: Yasama-Yürütme-Yargı güçleri denetimsiz olarak tek elde toplanmış.
2. Karara imza atacak olan bürokratları 'gelecek' korkusu sarmış…
3. Çare bulsunlar diye seçilmiş vekiller ile meclisleri işsiz, işlevsiz kalmış…
4. Güvenliği sağlamakla görevli asker-polisler; hakkını arayan ana-baba-kardeşleri bariyerle engellerken, gaz ve su sıkıp, cop kullanır olmuş…
5. Emek karşılığını bulmamış, yoksulluk ve hukuksuzluk zirve yapmış...

Bu sıralamayı daha da uzatacaktım fakat hemen herkesin bildiği diyaloğu anımsayınca durdurdum. 

*

Derler ki:  

{Napolyon yenilmez bir komutan iken yenilir ve sorumlu komutana: 

"Niçin yenildik? diye sorar. 

Komutan: “Efendim beş (5) nedeni var.” der ve hemen saymaya başlar: 

"1. Barut bitti... 2. .." 

Napolyon: “Ötekileri sıralamaya gerek yok!” deyip komutanı susturur.}

*

{ Ve eğer Napolyon engeli olmasaydı daha size:

Yargıçların gelecek korkusu içinde; hukuka, vicdana uygun karar yerine, otosansür ve fısıltıların belirlediği kararlar verdiklerini... Tüm gazeteci, yazar, sanatkar, akademisyen, işçi, memur, öğretmen, öğrencilerin korku içinde olduklarını... Dünyanın en büyük şehirlerinden İstanbul'un milyon oylarla Belediye Başkanı seçilmiş Ekrem İmamoğlu'nun 'gizli tanık' ifadeleriyle gözaltında tutulduğunu... Halkın seçtiği birçok il ve ilçenin  belediye başkanları görevden alınıp, yerine kayyumlar atanmasıyla halk iradesinin yok sayıldığı... Böylesi hukuksuz keyfi kararlar ve "İmamoğlu Depremi" yüzünden; çöküş noktasına varmak üzere olan ekonomiye ve küçük yatırımcılara çok büyük zarar verdiğini... Ayrıca bu 23 yıllık iktidar; nice can ve mal kaybı yaşatan yüzyıllık Kürt sorununa henüz demokratik bir çözüm bulamamışken... Şimdi de bir vasi edasıyla; Suriye Kürtlerini de yok sayacak bir 'çözümsüzlük' istemekte bu amaçla ülke kaynaklarını heba etmekte... Yurdumuz çoraklaştığı için; bilim, kültür, sanat, eğitim, ekonomi gelişmiyor, sığ düşünce, polemik, hakaret, tehdit, küfür dili ise  zenginleşiyor... Zaten pranga dolu bu iklimde; hangi duygu, düşünce, fırça, kalem, mızrap özgürce, konuşur, tartışır yazar, çizer ki!.. Tabii ki, özgür ve özgün düşünme olmazsa : başarı-verim de olmaz! da diyecektim.}

Aslında, Napolyon yöntemi uyarınca; sadece yukarıdaki (5) maddeden (1.) bile yeterliydi. Ancak; 'söz uçar yazı kalır!...   

*** 

  
Yazdıklarımı okuyunca sizler de haklı olarak: Peki; 23 yıllık iktidar, bunları bir bir yaparken acaba muhalefet ne yapıyordu? diyebilirsiniz.

Anlatayım:

Muhalefet 2002 yılında yaşadığı büyük seçim şoku nedeniyle uzun süre derlenip, toplanıp uyanmadı.   

Çünkü, 2002 genel seçiminde AKP yüzde 34,3 gibi düşük oranda oy alsa da:363 milletvekili kazanmış ve tek başına güçlü bir iktidar olmuştu. 

Fakat bu sürpriz iktidarın bir de gizli ortağı vardı. İktidar bu yere göğe sığdıramadığı 'karanlık' ortağı: "Hizmet Hareketi" diye tanıtıp kendileri için 'kılavuz' saydı. 14 yıl kol kola girerek; makam, çıkar paylaşa paylaşa birlikte çokça yol aldılar. Yurdumuz ve dünyaya yayılan bir eğitim ağı kurdular. 

Bu mutlu yoldaşlık; dershane krizi, tapeler, Rıza Sarraf hediyeleri, alo babacığım paracıkları, delil-belge sayılmayan saat-çanta-kutu-çekimler... ortaya 'foş' olunca, karşılıklı kılıçlar çekildi ve ortaklık darbe girişimi ile son buldu. 

Ve en yetkili kişi ekranlara çıkıp: "Rabbimize hem de milletimize verecek hesabımız olduğunu biliyorum. Rabbim de milletim de bizi affetsin." dedi. Allah'ın affetmesini beklemeyen, mahcup munis muhalefet 'Yenikapı'da Kürtler olmaksızın bu 'mağdur' iktidarla sarmaş dolaş oldu...  

{Erdoğan'ın geçmişte "Fetö suç örgütü" ile kurduğu bu ilişkiden dolayı bir  hesabı olduğu itirafı idi ve hiç sorgulanmadı. CHP  ciddi olarak bu itirafın sorgulanmasının takipçisi olmadı. Bugün de onlar 'gizli tanık' ifadeleriyle yargılanıyorlar.}   

CHP demokratik muhalif olacağına, yıllarca olup biten hukuksuzluklar için çokça; "belki, ama, fakat, lakin…” üretti. Sınır ötesi operasyonlar yapılsın dedi. Dokunulmazlık kaldırma isteğini Anayasaya aykırı buldu, fakat  'evet' kalksın dedi. Kayyum atamalarına sıra kendilerine gelinceye kadar göz yumdu. Altılı masa başarısızlığı nedeniyle de genel seçimi kaybetti... 

Fakat CHP 2023 yerel seçimlerinin birincisi olsa da zafer sarhoşu olmadı. İktidara uzlaşı elini uzattı. Kimileri bu barışçı girişimi eleştirse de bence bu doğru bir adımdı. Fakat iktidar ne uzlaşı ne barış ne de demokrasi istiyor. Ayrıca, yönetemediklerini ve gelecek seçimde de kaybedeceklerini bildikleri için de çok korkuyorlar. 

Bu nedenle barışmayı, uzlaşmayı istemiyorlar, öfke ve kinle gözdağı veriyor, kayyum atamaları, toplu tutuklamalar, 30 yıl öncesi diploma iptal etmeleri...

Özetle; yargı sopa, muhalefet ise hedef olmuş ve etik olmayan, haksız, hukuksuz, provokasyon dolu günleri başlatmıştır.  

Ve tam gazla gidiyor, gitmekte olan!  

Bu kez CHP dik durdu. Hiç ikircik yaşamadan soğuk meydanlarda halkla buluşup kucaklaştı ve sıcak ilişkiler kuruldu. Halka doğru adım atmanın karşılığı olarak da yurdumuzun her noktasından muhteşem görüntüler izledik. 

Halkın gücüne bir kez daha inandım. Ve bu halkçı adımın devamını dileyerek alkışladım.  

*

Bugün demokrasi-barış isteyenin bayramı!  Önseçim 'Dayanışma Sandığı'na giderken iç çığlığım: 'Ya hep beraber ya hiçbirimiz!' oldu. 

Ve Ekrem İmamoğlu için tutuklama kararı verildi…

Emin Toprak - DOSTÇA

 

'Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı'

Nedense, ‘müesses nizam’, iktidar ile muhalefet, Kürt siyasi hareketi ile taraftarlarını pek sevmez ve istemezler. 

Müesses nizamın emri, iktidarın bilgisi, muhalefetin suskunluğunda; Kürtler listelenip katledilmiş, nice seçilmiş kişi tuzak ve sanal gerekçeyle tutuklu-yasaklı olmuş, pek çok parti ve demokratik oluşum kapatılmıştır. 

Fakat onlar haklı olduklarını biliyor, halk da onlara inanıyor-güveniyordu. Yıllarca süren mücadelede hiç yıkılıp pes etmediler. Yeni partiler kurup, yeni kişiler seçtiler ve her seçimde çoğalarak var olmaya devam ettiler.

Birkaç ay öncesine kadar iktidar ve bazı muhalif görünümlüler; meydan meydan kanal kanal dolaşıp Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM)'i etkisiz-desteksiz bırakmak için yalan üretiyor, onları ve selamlaştıklarını terörist sayıyor, “birlikte demleniyorlar” diye alay konusu yapıyorlardı.

Devlet Bahçeli ki, ayrımcılığın önde gelen bir lideridir.

Yıllar önce meydanda Erdoğan’a bir urgan fırlatmış: "Oğluna gemi alacak kadar paran var Apoyu asacak kadar mı bulamadın. Al sana ip as da görelim" demişti.

Aynı Bahçeli, 1 Ekim 2024 günü mecliste, her gün 'terörist' dediği DEM grubunun yanına gidip elini uzatmış ve "Abdullah Öcalan gelsin mecliste konuşsun!” çağrısında bulunmuştu (bir yazımda bu çağrıyı 'kıymetli' bulmuştum ve görüşüm değişmedi).

Bahçeli'nin bu çağrısıyla ülke gündemi değişti. Hızlı tur ve görüşmelerle bu 'isimsiz' süreç devam ediyor.

Gelişmeleri özetlersek:

DEM Parti heyeti, PKK lideri Abdullah Öcalan ile 27 Şubat 2025 günü 3.  görüşmeye gitmiş ve Öcalan, el yazısıyla yazdığı "Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı"nı onlara sunmuştu. 

Heyetin aynı gün Beyoğlu'nda düzenlediği basın toplantısında, bu çağrı Kürtçe ve Türkçe okundu. Öcalan bu çağrısında; yaşanan süreç için yapılan eleştirileri belirtip özeleştirisini yapıyor... Ve güvenli bir toplum için barışın şart olduğunu önemle vurguluyordu. 

Öcalan, çağrısının son iki cümlesi bir 'özet' sayılabilir. İşte o cümleler:

"Varlığı zorla sona erdirilmemiş her çağdaş cemiyet ve partinin gönüllü olarak yapacağı gibi devlet ve toplumla bütünleşme için kongrenizi toplayın ve karar alın; tüm gruplar silah bırakmalı ve PKK kendini feshetmelidir.

Sayın Devlet Bahçeli'nin yaptığı çağrı, Sayın Cumhurbaşkanın ortaya koyduğu iradeyle diğer siyasi partilerin malum çağrıya dönük olumlu yaklaşımlarıyla oluşan bu iklimde silah bırakma çağrısında bulunuyor ve bu çağrının tarihi sorumluluğunu üstleniyorum." diyordu.

"PKK kendini feshetmelidir" çağrısı dünyada  Yurdumuzda:

MHP lideri Bahçeli; Hasta yatağında uzattığı elin karşılık bulmasından çok memnun olmuş ve daha önce ismini anmadığı Demirtaş'a telefon edip el uzatmış ve X hesabına şunları yazmıştı: 

“Ne mutlu bizlere ki, sahte ayrımcılıkların, yapay anlaşmazlıkların, cepheleşme ve yanlış anlamaların milli hayatımızdan tamamıyla sökülüp atılacağı kutlu bir dönemin eşiğindeyiz” 

*

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan ise, Şehit Aileleri ve Gazilerle İftar Programı'nda 40 yıldır yurdumuz insanlarına büyük acılar yaşatan alışılmış tehdit söylemlerini tekrarlıyordu:

"Verilen sözler tutulmazsa günah bizden gider. … Hala devam eden operasyonlarımızı, gerekiyorsa taş üstünde taş, omuz üstünde baş bırakmadan son teröristi bertaraf edene kadar sürdürürüz." diyordu.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel:

“Toplumsal mutabakat sağlanacaksa, Meclis’te oturup bunu konuşmalıyız. Konuşacaksak ilk toplantıda da şehit aileleri ve gaziler gelmeli, düşüncelerini söylemeli. Son toplantıda da gelip varılan noktaya rızaları var mı, yok mu söylemeliler. ‘Onların razı olmadığı hiçbir şeye ben razı olmayacağım" diyerek 'barış' için 'ön-şart' koşuyordu.  

(Demek ki, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan ile CHP Genel Başkanı Özgür Özel henüz bu süreci benimsememişler.) 

*

DEM Parti TİP ve demokratik STK'lar zaten sürekli barış istiyorlar...

DEM Parti, “8 Mart Dünya Kadınlar Günü” için mecliste bir toplantı yapmış konukları da: 1990'larda Güneydoğuda çocuklarını yitiren "Barış Anneleri Derneği" üyeleri… (Lütfen dikkat ediniz, bu acılı annelerin kuruluş amaçları: ‘BARIŞ’! ..).

Barış Annelerinden Tenzile Baydar'ın konuşmasını, Sn. Erdoğan ile Sn. Ö. Özel de duysunlar isterdim. Kısaca diyordu ki:

"Sayın Öcalan'a söz veriyoruz. Barış Anneleri elini bu taşın altına koyacak, her zamanki gibi. Barış için varız. Sayın Erdoğan ve Bahçeli de elini uzattı. Onlara da teşekkür ediyorum. Bizim beklentilerimiz çok büyük. Artık bir anne olarak evlatlarımızı torbalara, kartonlara koyup kucağımıza almak istemiyoruz. Asker annelerine de sesleniyoruz; biz hepimiz anneyiz, gerilla annesi annedir, asker annesi annedir, polis annesi annedir, acı çeken annedir... Bizim çocuklarımız öldü, asker anneleri taziye kurdu ama biz taziye bile kuramadık... Gelsinler bizim elimizi tutsunlar. Omuz omuza biz bu süreci yürütelim..." 

*

İYİ Parti ve Zafer Partisi: 'istemezük' nidalarıyla Turan'a doğru tam yol...

***

Şimdi de yukarıda belirttiğim CHP'nin ön-şartına değinmek istiyorum.  

Tabii ki, kurulması gereken bir uzlaşı-barış masasında: 'Şehit Aileleri' ile 'Gaziler' bulunmalı.

Tabii ki, büyük acılar yaşamış, kan ve gözyaşı dökmüş bu anneler ve mağdurlarla empati yapılmalı. 

Peki, bu anneler gibi büyük acılar yaşamış: 'Barış Anneleri', 'Cumartesi Anneleri ... vb. yok mu? 

Neden-niçin, bu acılı anneler, anılmamış ve yok sayılmış? 

Bu ayrımcılık değil mi?

Empati, bilimsel bir yöntem olarak karşılıklı saygıyı esas alır. İnsana; kendisiyle yüzleşmeyi, çevresiyle barışçı ilişkiler kurmasını sağlar ve farkındalık yaratır... 

Empati; insanının düşünüp araştırarak sorun çözücü yol-yöntemler  aramasını sağlar. Böyle kişiler çoğaldıkça toplumsal yaşam daha güvenli-sağlıklı-yaşanır olur.  

Fakat empati, acısı-yarası olana bakarak; yakınmak, üzülmek ve ağlamak değildir. Popülizm denen çıkarcı yöntem; kapanmaya başlamış yaraları kaşır-kanatır, böylece geçmişin öfke-kin ve acılarını geleceğe taşır. 

Politikacılar, çıkarları için sık sık kullandıkları popülist yöntemin; sorun çözmediğini, aksine düşmanlık duygularını beslediğini ve toplumsal barışı engellediğini görmeli ve kullanmamalı.

Emin Toprak - DOSTÇA

SOSYAL PSİKOLOJİ

Psikoloji ve sosyoloji benzer amaçla insanlığa hizmet üreten iki bilimdir. Bu alanlarda çalışan psikolog ile sosyologların görevi: birey ve toplum yaşamını iyileştirmektir. 

Psikologlar, bireyin duygusal-sosyal tepkimelerini inceler, kişide farkındalık yaratılır. Sosyologlar ise toplumdaki tüm birey, kültür, örgüt, kurumların sosyal davranışlarını inceler, yaşamsal kolaylıkları araştırırlar. 

Savaş ve çatışmalar, büyük toplumsal sorunlar doğurunca; çözüm-çare bulucu bir bilim daha aranmıştır. 

1908 yılında İngiliz psikolog Mcdougall ile Amerikan sosyolog 'Sosyal Psikoloji' adıyla birer kitap yazmışlar. 

1924'de Edward Alsworth Ross ise, yazdığı Sosyal Psikoloji kitabı ve çalışmaları nedeniyle 'Sosyal Psikoloji' biliminin kurucusu sayılmıştır. 

Böylece ben size; "eğitim (pedagoji) bölümü" öğrencisi olduğum yıllarda, ilgimi çeken bilim alanlardan biri olan: Sosyal Psikoloji ve tarihçesini kısaca anlatmış oldum. 

Peki, Sosyal Psikoloji nedir, insanlık için neler yapıyor?  

Sosyal psikoloji insanların, sosyal (toplumsal) çevresinde oluşan; duygu, düşünce, his davranış, bakış, inanç ve hedefleri inceleyen, değiştirebilen bir bilimdir. Bu değişimle de sağlıklı toplumu oluşturacak bir gücü, yani dayanışma sinerjisini ortaya çıkarıyordu. 

Ancak, fırsatçılar sinerjiyi toplumun refahı için değil, kendi çıkarları için kullanırlar. Ve ölümüne destekleyen taraftarlar için değişmez: 'Hükümdar' olurlar. İşte bu yüzden Sosyal Psikoloji'ye: 'Sürü Psikolojisi' de derler. 

'Sürü Psikolojisi' diyenler hiç de haksız değiller! 

Çünkü, hemen herkes öğrendi, gördü bildi ve kabul etti ki: 

Büyük halk desteği alarak iktidar olan tüm otokrat-emperyalist-faşist liderler, sürü psikolojisinin yaratıklarıdır. Bu yaratıklar saltanatları daim olsun isterler. Bunun için de yalan-algı üretip halkı zıt kutuplara ayırıp birbirine "düşman" eder ve vuruştururlar. 

Bu taktiklerle çıkan sömürü savaşları; nice canın kanını akıtmış, doğayı, kentleri yakmış-yıkmış-yok etmiş, kaynakları tüketmiş... 

Ve daha doğmamış torunlara da miras olarak: kin-öfke-düşmanlık bırakmıştır. 

Kısacası; sürü psikolojisi ile uyutulanlar eğer uyanmazsa, o zalimler de ülke/dünya çapında sömürü savaşlarına devam edecektir. Yani zalimler, halkın gücüyle halklara zulüm etmeye devam edecekler...  

***

1950'li yıllarda, 'dünyadan habersiz' bir çocuktum.

Çok sonra öğrendim ki: yorgun-yoksul bir dünyaya doğmuşum.

25 yıl arayla iki 'Dünya Savaşı' da ben doğmadan yaşanmış.

Yaşadıkça; duydum, gördüm, okudum, anladım ki; savaşın acı-yoksulluk-yokluk-enkazları bitmemiş. Barış içinde yaşaması gereken komşular, savaş yüzünden; kuşkulu, korkulu, güvensiz... Kimileri de birbirine düşman olmuş.

İki kutba bölünen dünyamız, savaş galibi iki süper gücün kanatları altına sığınınca da birbirine can düşmanı iki dünya oluşmuş...

 

Emperyalist-otokrat devletlere ABD, demokratik-sosyalist devletlere de SSCB "hami" olmuş. 

Ve aralarında düşmanca bir yarış başlamış. 

ABD; 1947'de sosyalist-komünist devletlere karşı olan devletlere destek  amacıyla Marshall Planı'nı başlatmış ve 1949'da güvenliği sağlamak için  de askeri-siyasi bir güç olarak NATO'yu kurmuş.  

NATO'nun askeri ve siyasal olarak güçlenmesi, sosyalist ülkeleri tedirgin etmiş. Ve bu duygu 1955'de Sovyetler Birliği'nin, sosyalist ülkelerle bir olup 'Varşova Paktı'nı kurması için bir gerekçe olmuş. 

NATO emperyalist şemsiye altına toplanan devletleri, Varşova Paktı ise sosyalist şemsiye altındaki devletleri ve düzenleri koruyacakmış.  

Emperyalist güçler dünya savaşının yarattığı korkuları yaşamamak için,  dünya savaşı istemiyormuş. Ancak bölgesel çapta ve sadece 'geri bırakılan' ülkelerde işgaller ve çıkar savaşları devam ediyormuş. Örneğin Kore, Vietnam, Küba ... gibi birçok ülkede kaynak-emek sömürüsü yapılırken pek çok insanlık ve savaş suçu da işlenmiş. 

*

Düşünüp yorum yaptığım yıllarda da:

İnsanlar, 'zaman her şeyin ilacıdır' anlayışıyla olup bitenleri sessizce izliyor, yaşamak için: acıları unutmaya, yaraları sarmaya çalışıyordu. 

Küçük bir azınlık hiç boş durmuyor, yeni sömürü alanları arıyordu...

İşte böyle bir dünya ve iklimde hayat devam ediyordu. 

1960'lı yıllar özellikle NATO şemsiyesine sığınan otokrat-emperyalist-faşist devletler için korkulu yıllardı. Yurdumuz ve dünyanın yurtsever  antiemperyalist anlayışa sahip gençleri bulundukları kentin meydanlara sığmayan coşkulu mitingler yapıyordu.  

Gençler: Karl Marx, Friedrich Engels, Lenin öğretisiyle, Mao Zedong, Che Guevara, Fidel Castro, Ho Şi Minh ... gibi önderlerin uygulamalarını takip ediyor. Ülkelerinin: sömürüsüz-demokratik-özgür tam bağımsız olmasını istiyordu. Böyle bir dünya kurmak için de işçi-köylü-gençlik-akademi el ele tutuşmuşlardı.

Dünyada bazı küçük çaplı savaşlar olsa da artık dünya savaşlarının yerini soğuk savaşlar almıştı. 

Soğuk savaş, dünya tarihinin önemli olaylarından biri ve bu savaşın asıl silahı da sosyal psikoloji olmuştu. Çünkü, otokrat-emperyalist-faşist liderler, ülkelerindeki korku iklimini sosyal (sürü) psikoloji yöntemleriyle sindirip susturuyor. Ve bu zalimler ancak halkın gücüyle yok oluyorlardı. 

İki süper güç arasında her gün 'savaş çıktı-çıkacak' diye askeri ve siyasi gerginlik çıkardı.

Nihayet 1991 yılında 'Berlin Duvarı' yıkıldı. 

SSCB, kapitalist anlayış ile soğuk savaş yöntemleriyle içten içe çöktü ve parçalandı. 

Rusya, otokrat Putin önderliğinde emperyalist-kapitalist yelpazede yerini aldı. 

Komünizm dünya genelinde bir çöküş yaşadı. 

Soğuk savaş dönemi son buldu. 

Ve dünyanın tek süper gücü ABD oldu.

*

Şimdi de güncel bir haberle yazımızı noktalayalım:

ABD'yi otokrat bir lider olan Donald Trump yönetiyor!

Münih Güvenlik Konferansı'nın davetlisi olan ABD Başkan Yardımcısı JD Vance 14 Şubat günü: nezaket ve diplomasi kuralarını çiğneyen üstenci bir tavır ve dille Avrupa liderlerine seslendi! 

Toplantıdan sonra da Adolf Hitler'in Nazi rejimi ve ideolojisine bağlı aşırı sağcı "Almanya için Alternatif Partisi" (AfD) lideriyle bir araya geldi. Ve böylece faşizmin savunucusu olduğunu kanıtladı. 

Münih Güvenlik Konferansı (MSC) Başkanı Christoph Heusgen bu saygısızlığı kabul etmedi. Gözyaşları dökerek duygusal bir konuşma yaptı ve başkanlık görevini bıraktı. 

Emin Toprak - DOSTÇA

“Ya hep beraber ya hiçbirimiz!”

Bizim kuşağa '68'liler deseler de kendimi daha çok '78'li olarak düşünürüm. 

O yıllarda gençler demokratik-bağımsız bir ülke istiyor ve çok fazla kitap okuyordu. 

O yıllarda da şimdiki gibi solcu-demokrat-yurtseverler için: “Ya hep beraber ya hiçbirimiz" ortak slogandı.

Ve o yılların devlet politikasına göre: 'komünizm' en büyük tehlike veya hastalık sayılıyordu. 1950'de "Komünizmle Mücadele Derneği" adlı bu paramiliter oluşum devlet gözetiminde ülke çapında örgütlenir. Dernek; yurdumuzun tüm demokrat-yurtsever-sol-komünist ile azınlık halkları ve Alevileri düşman sayarak sayısız kanlı saldırılar yapmıştır. 

Ve o zamanın Başbakanı Demirel: “Bana sağcılar ve milliyetçiler cinayet işliyor dedirtemezsiniz!", İçişleri Bakanı Faruk Sükan ise; 'Solcuların nefeslerini bile kontrol ediyoruz, hepsini 24 saatte toplarız!' demişlerdi.

12 Mart 1971-12 Eylül 1980 arası 9 yılda; iki faşist darbe, 11 hükümet değişmiş, ilan edilen sıkıyönetim ve olağanüstü haller süresince halkımız çok ağır bedeller ödemişti. 

1987'de kurulan illegal faşist JİTEM, Kürtleri hedef alan nefret dili, işkenceleri, "faili meçhul" katliamları ve hapishaneleriyle yurdumuzda bir korku iklimi yaratmış... Sonuç olarak: nice kasaba-köy yanmış, yıkılmış, sağ kurtulan insanları ise göç etmişti.

O zamanlarda da şimdiki gibi bilirkişiler vardı fakat onlar pek gizlenmez bilinirdi. Ve bu bilirkişiler de 141-142 maddeler için av peşindeydi. Bu amaçla: yurdumuzda yayınlanan; yerli-yabancı eserler, parti, sendika, dernek, kişi demeç-konuşma-bildirileri, olası bir komünist propagandası için satır satır incelenirdi. Uzun yıllar süren yargılama, tutukluluk ve sansürler olurdu. 

Bugünlerimizi soracak olursanız: bu günler de o günleri hiç aratmıyor!

Şimdilerde sadece, komünist yerine hain/terörist sıfatları kullanılır oldu.

***

 

Size yukarıda anlatmaya çalıştıklarım, sadece Türkiye'ye özgü olgular değildir, İnsanlık, ilk çağlardan beridir bunları yaşamakta... 

 

Hikayesi de kısaca şöyledir: İnsanlar, yaşamsal önemi olan beslenme, barınma ve güvenlik zorlukları karşısında kendilerini yetersiz-güçsüz bulmuşlardır. Deneyip yaşadıkça da bu zorlukları ancak dayanışma ve birliktelikle çözebileceklerini öğrenip-anlamışlar. 

Özetlersek; insanların yenilgi ve acılı yaşanmışlıkları devletlerin, ya da toplumsal barışı ve güvenliği sağlayacak gücün oluşturulması için gerekçe olmuştur.

Ve demek ki, dünyadaki tüm devletlerin amacı; kamu güvenliğini sağlayan ve herkesin hakkını koruyan bir düzen kurmaktır.

İşte, herkesi kucaklayan bu yüce amaç yüzünden; 'devlet' her yerde ve her çağda kutsanmıştır.

Peki acaba, dünyada bu yüce amacı güderek “halk” için hizmet üreten kaç devlet vardır?

Ve acaba dünyada, "halka" hizmet için kurulmuş, fakat sadece bir azınlığa, bir gruba, bir partiye hizmet eden kaç devlet vardır. 

Bu iki soruya da eğer önyargılardan uzak bilimsel yöntemlerle cevaplar ararsak, ne yazık ki dünyada hiçbir “halk devleti” olmadığını görürüz...

*

Burada biraz durmak isterim; Hani "denk geldi" derler ya, şimdi benim için de öyle oldu. Çünkü, yazılarımı sürekli okuyan bazı dostlarım bana: "Sen devlet karşıtı mısın?" sorusunu soruyorlar. 

Şimdi "denk geldi" ve ben de o dostlara soruyorum: 

Peki sevgili dostlarım; siz kuruluş amacına uygun çalışmayan böylesi devletlerin taraftarı mısınız?    

*

Çünkü dünyamızdaki hemen hemen tüm devlet yönetimlerde çokça egoist-zalimler var! Bunlar; deprem, yangın, savaş gibi felaketleri bile fırsata çevirirler. Fakat, bu zalimler de kendilerinden daha güçlü olan zalimlerden emir alır, onların piyonu olur, hatta bazen de zulüm görürler. 

Günümüz dünyasını otokratlar yönetiyor. Otokratlar, kendi ülkelerinde güçler birliğini ele geçiren halkı sömüren-ezen zalimlerdir. Düzenlerini sürdürmek için her yol ve yöntemi mubah sayarlar. Muhalifler onlar için birer düşman olduğu için yok olmalı veya etkisiz kalmalıdır. Bu amaçları için de her yol-yöntemi kullanarak ülkede güvensiz-korku dolu bir kaos ortamı yaratırlar. 

Korku-kötülük dolu bir iklimi yaratarak ömür süren: tüm hükümdar, kral, komutan, vali, kayyum, bilirkişi, din istismarcısı ve onların tetikçileri halkın kanı-emeği ile beslenip var olan bir çıkar zincirdir. 

Bu dokunulmaz küçük zincir, muhalifler için yalan ve algıya dayalı her tür tuzağı-kötülüğü planlar ve uygularlar. 

Bu zalimleri: "sen/siz hukuk dışına çıktınız" diye ayıplamak ve kınamak da hiç etkili olmaz!

Çünkü onlar güçlerini; hukuktan değil, hukuk dışı güçler ve odaklardan alırlar. 

Fakat bu insanlık düşmanlarının tek korkusu var o da: halkın birlik olup artık 'YETER!' demesidir.

Şimdi dünya vatandaşı/insanlık dostu iki ozanın dizelerine bakalım. 

Metin ELOĞLU, milyarlarca insanın haykırışını duymuş olacak ki:

"Yaşamak istiyorum 

Yaşamak istiyorsun 

Yaşamak istiyor 

Böyle şiir olmaz, diyeceksin; biliyorum. 

Ama böyle dünya olur mu? 

Böyle barış olur mu? 

Böyle hürriyet olur mu? 

Böyle kardeşlik olur mu? 

Biliyorum ki, katlanıver, diyeceksin; 

Ama böyle yaşamak olur mu!" Diyor. 

 
Bertolt BECHT de bu çığlığı cevaplarcasına: 

"Kim mi kurtaracak seni, köle?

Görecekler seni, kardeş.

yuvarlananlar uçuruma,

duyacaklar çığlıklarını:

Seni köleler kurtaracak kurtaracaksa!

 

Ya hep beraber ya da hiç birimiz.

Kurtulmak yok tek başına

yumruktan ve zincirden.

Ya hep beraber ya da hiç birimiz..." Diyor.  

Evet: 

“Bıbın yek!”

"Kurtulmak yok tek başına!"

 Emin Toprak - DOSTÇA